درگذشت برلینگوئر، مردی که به برژنف «نَه» گفت

وی یک اشراف زاده بود که از جوانی مارکسیسم را راه نجات بشر تشخیص داده و به حزب کمونیست ایتالیا پیوسته بود. پدر بزرگ وی ناشر روزنامه و پدرش از آشنایان «پالمیرو تولیاتی» کمونیست برجسته ایتالیا بود و چون فرزندش را شیفته مارکسیسم یافت به جای ایجاد سد در برابر او ، وی را نزد تولیاتی برد و وبه او معرفی کرد. برلینگوئر برای مطالعه مارکسیسم و اطلاع از تجربه شوروی در این زمینه به مسکو رفت و در بازگشت مسئول سازمان جوانان حزب کمونیست ایتالیا شد وی معتقد بود که اگر اشتیاق به یک ایدئولوژی از جوانی در یک فرد تقویت نشود ، بعدا به سهولت می توان راه او را تغییر داد.
وی در کنگره های احزاب کمونیست هیچگاه تسلیم نظر دیگران مبنی بر رد سوسیال دمکراسی نشد و بر این اعتقاد خود که نمی توان فرهنگ ملی را نا دیده گرفت پای فشرد . اوعقیده داشت که بنای سوسیالیسم در هر کشور متفاوت است و بستگی
به فرهنگ ملی و شرایط زندگی دارد و نمی توان یک الگو را برای همه ملل بکار بُرد.
برلینگوئر که در سال 1972 دبیر کل حزب کمونیست ایتالیا شده بود در کنگره احزاب کمونیست در مسکو که باطنا برای تقبیح رژیم و روش های مائو تسه دونگ برگزار شده بود در برابر برژنف ایستاد و به او به وضوح «نه» گفت. برلینگوئر در همین اجلاس نظر تازه ای مطرح کرد و گفت:
"تا زمانی که یک حزب ازحوزه سوسیالیسم خارج نشود نمی توان آن را از این جرگه خارج کرد. احزاب باید استقلال فکر و عمل داشته باشند تا از انتقاد و شکست دور بمانند، جوامع در حال تکامل هستند و روانشناسی ملل از هم متفاوت است ـ روانشناسی افراد هر جامعه و شرایط و سطح زندگانی هر ملت حرف آخر را می زند. نفوذ در تصمیمگیری های احزاب باعث شکست آنها و در نتیجه شکست کمونیسم خواهد شد.".
مفسران رسانه ها بلافاصله این اظهارات برلینگوئر را پیدایش کمونیسم اروپایی عنوان دادند. برلینگوئر که درستی افکار او اینک آشگار شده است از سرکوب روشی که حزب کمونیست چک اسلواکی به رهبری دوبچک در نیمه دهه 1970 در پیش گرفت انتقاد کرده و گفته بود که این عمل نقطه پایان بر «کمونیسم چک اسلواکی» است.
وی کمونیست کردن افغانستان را هم عملی غیر منطقی خوانده و گفته بود: افغانها آخرین ملتی در روی زمین خواهند بود که ممکن است سوسیالیسم را بپذیرند. یک کشور می تواند دولت و یا رهبر کمونیست داشته باشد به این شرط که این رهبر و دولت در صدد پیاده کردن اجباری نظام کمونیستی برنیایند.
برلینگوئر نوشته است که ماجرای شیلی و بر اندازی «آلنده» بیش از هر رویداد دیگر اورا متاثر و با توجه به ادامه سیاست ضد سوسیالیستی دولت واشنگتن، نگران آینده چنین جنبش هایی ساخته است.