سالروز اعلام گرویدن ایغورهای چین به آیین مانوی

مانی ایرانی که در سال 276 میلادی با رای یک هیات مذهبی اعدام شد در قرن سوم میلادی بانی آیینی بود که مخلوطی از زرتشتی، مسیحی و سایر ادیان قدیم بود. این آیین در اروپا و آسیا تا قرن سیزدهم میلادی پیروان فراوان داشت. سن اگوستین یکی از قدیسین مسیحیت قبلا یک مانوی بود.
مانویان اعتقاد داشتند که تلقین شیطان (اهریمن) باعث می شود که یک فرد خوب به بدی کردن بگراید. هنوز هم این آیین در گوشه و کنار جهان پیروانی دارد. آیین مانوی در زبانهای اروپایی به صورت Manicharism نوشته می شود.
«مانی» عقیده داشت که معنویت و مادیت همیشه در تضاد هستند و همه مشکلات جهان و مسائل بشر از مادیات و مادیگری سرچشمه می گیرد. مانی مکتب (ایسم) خود را برپایه معنویت، خوبی، راستگویی، دفاع از حقیقت و نیز اعتدال و میانه روی در زندگانی روزمره قرارداده بود و از این جهت است که مورخان و فلاسفه وی را «آموزگار معنویت» لقب داده اند.
«مانی» می گفت که دلبستگی مطلق به مادیات و پیروی از «نفس اماره» است که بشر را به دروغگویی، ارتکاب جرم، جنایت و انواع بدی کردن وادار می کند. وی تاکید داشت که مادیات انسان را اسیر و برده نفس خود می کند، و خودخواهی، جاه طلبی فردی و ستمگری را به وجود می آورد. طبق آموزش های مانی، «مادیّت» نباید وارد وجود (ذهن) انسان شود و تاکید داشت که برای جلوگیری از رسوخ علاقه مادیات به وجود انسان؛ باید به آموزش و پرورش کودک توجه شود تا فرد یک «انسان غیر مادی» پرورش یابد. بنابراین، بی جهت نیست که مانی ایرانی را یکی از پدران «آموزش و پرورش» می دانند، و او بود که فراهم آوردن وسایل آموزش و پرورش درست (دارای هدف) کودکان و نوجوانان را مهمترین تکلیف مدیریت یک جامعه (دولت) قرار داد.
در فلسفه «مانی» جرم یعنی تجاوز به حقوق دیگران اعم از فرد یا جمع. او می گفت «فرد معنوی» به حقوق خود قانع است؛ لذا در صدد تجاوز به حقوق دیگران برنمی آید، و همین قانع بودن به حق، انسان را غرق لذت می کند.
فلسفه مانی برخلاف تصوّف، خواهان معنویت مثبت، کار و کوشش عادی، انگیزه خدمت به جامعه، ثمربخش بودن و تولید است.
«مانی» تا آن حد از گرایش مردم به مادیات وحشت داشت که اعتدال در لذات جسمانی را توصیه می کرد از جمله این که مردها را از توجه بیش از حد به زن و در حقیقت «سکس» که ممکن است مرد را به راه نادرست بکشاند و آلوده سازد برحذر می داشت.
مانی در زندگی شخصی با خوردن گوشت و خوراکیهایی که از مواد غیر خالص تهیه می شدند موافقت چندان نداشت و انسان را ذاتا گوشتخوار نمی دانست.