افتادن اصفهان به دست طُغرُل سَلجوقی

دوازده سال پیش از این، سلجوقیان که از ترکان غز (اغوز) بودند و از آن سوی رود «سیردریا» آمده بودند بر غزنویان (دسته دیگری از ترکان مهاجر) غلبه کرده، به قدرت رسیده و از آن پس سرگرم تصرف شهرهای ایرانزمین یکی پس از دیگری بودند.
محمود غزنوی در 1030 میلادی درگذشته بود و راه برای ادامه مهاجرت سلجوقیان در منطقه «فرارود» و عبور از آمودریا باز شده بود، زیرا که مسعود غزنوی پسر محمود اجازه مهاجرت را به سمت جنوب به آنان داده بود. طغرل سه سال پیش از تصرف اصفهان، درصدد تصرف این شهر برآمده بود که بمانند یزد، کرمان و فارس در دست یک خانواده دیلمی بود که در آن وقت حکمران دیلمی از در دوستی درآمده بود. با وجود این، طغرل چشم به اصفهان داشت و می خواست آن را مرکز حکومت خود قراردهد. وی در سال 1051 به محاصره اصفهان دست زد. اصفهان یک سال مقاومت کرد و سرانجام نیز حاکم اصفهان داوطلبانه تسلیم شد. گفته شده است که طغرل به حکمران اصفهان که بر چند شهر دیگر حکومت داشت وعده داده بود که اگر تسلیم شود، یزد را از او نخواهد گرفت که چنین شد. طغرل در سال 1055 (سه سال پس از تصرف اصفهان) بغداد را هم تصرف کرد و به قدرت دیلمیان ایرانی پایان داد و خلیفه (اسما) و بی اختیار عباسی را با شعار نجات سنی ها از برتری شیعیان زیر حمایت قرار داد و به این ترتیب امپراتوری وسیعی برای خود به وجود آورد.