انتقال پایتخت سریلانکا از کلمبو به کوته

شاید دلیل آن به فراموشی سپردن دوران طولانی استعمار بوده است. «لورنکو دو آلمیدا» دریانورد پرتغالی در سال 1505 پای به بندر کلمبو (کلمبه و به نوشته ابن بطوطه، کالامپو) گذارد و با خود استعمار اروپایی را به سریلانکا آورد. پرتغالی ها سریلانکا را «سیلائو» و مسلمانان سریلانکایی را موروها می گفتند (یعنی مراکشی ها، همان واژه ای را که در اروپا بکار می بردند). بعدا هلندی ها هم در این گوشواره شبه قاره بر پرتغالی ها اضافه شدند. علت علاقه مندی استعمارگران اروپایی، قرارداشتن سریلانکا بر سر راههای دریایی آسیا بود. کمپانی هند شرقی انگلستان در سال 1796 وارد سریلانکا شد که بازرگانان مسلمان (عرب ـ آفریقایی) این جزیره را سراندیب (سرندیب) می خواندند. انگلیسی ها که دارای کشتی توپدار بیشتر و تفنگدار زیادتری بودند (عامل برتری غرب بشمار رفته است) رقبای اروپایی دیگر را مجبور به عقب نشینی کردند و در سال 1802 سریلانکا را که «سیلان» تلفظ می کردند و این نام تا سال 1972 در سراسر جهان عمومیت یافته بود «کلنی سلطنتی و مستعمره لندن» اعلام داشتند که پس از شکست ناپلئون، و از سال 1815 رسمیت کامل یافت و اروپاییان دیگر مجبور به قبول و رعایت استعمار انگلستان بر سریلانکا شدند که تا چهارم فوریه 1948 ادامه داشت و در این روز استقلال خود را بازیافت و بعدا نظام جمهوری را انتخاب کرد، سوسیال دمکرات شد، آموزش و پرورش را اجباری و رایگان و درمان را عمومی ساخت. همین رایگان شدن درمان، متوسط طول عمر را در این جزیره تا 75 سال بالا برده است.
سریلانکا نه تنها از نظر استراتژیک و واقع شدن برسر راههای دریایی جلب توجه استعمار اروپایی را کرده بود بلکه در جهان به کشور دارچین، چای و شکر معروف بود.
تامیلهای هند در قرن دهم میلادی مسلحانه به سریلانکا حمله ور شده و در قسمت شمالی این جزیره (جافنا) و سواحل شمالشرقی آن استقرار یافته بودند که انگلیسی ها در طول سلطه خود شمار دیگری را و بیش از عده ای که قبلا آمده بودند از منطقه تامیل نادوی هند به سریلانکا منتقل کردند که اینک نزدیک به ده درصد جمعیت را تشکیل می دهند، به علاوه چند میلیون دیگر که در نتیجه مزاوجت مخلوطی از تامیل هستند. پیش از استعمار انگلستان، درصد تامیلهای سریلانکا از چهار درصد جمعیت تجاوز نمی کرد.
در قرن نوزدهم جیمز امرسون تنت (متولد 1804 و متوفا در 1869) امیرزاده انگلیسی، مورخ و محقق به مدت پنج سال وزیر مستعمره سریلانکا بود که تاریخچه این جزیره را به دست آورده و تالیف کرده که این تالیف به زبانهای دیگر نیر ترجمه شده است. طبق این بررسی ها، سینهالی ها ( سینها = شیر ـ هلا = اصیل و دست نخورده) که هفتاد و چهار درصد جمعیت را تشکیل می دهند؛ آرین هایی هستند که در قرون ششم و پنجم پیش از میلاد از بنگال و اوریای هند (فرنگیها، اوریسا می نویسند) به سریلانکا مهاجرت کردند. اینان قبلا از گجرات و شمال غربی هند به بنگال رفته بودند. نخستین گروه سینهال به دنبال پادشاه خود «ویجایا» که در بنگال تحت فشار دشمن قرار گرفته بود وارد سریلانکا شدند و این جزیره را «سری ـ لانکا» نام نهادند (لانکا = جزیره، سرزمین ـ سری یک پیشوند و لقب است که به لانکا عظمت و احترام و جنبه تقدس می دهد). تاریخجه سریلانکا و شرح پادشاهان آن در روزشماری تحت عنوان «ماهاوامسا» به زبان پالی و به شعر (بمانند شاهنامه فردوسی) آمده است که در سال 1837 به زبان انگلیسی ترجمه شده و در دسترس است. برای مثال: این روزشمار از یک بانو به نام «آنولا» نام برده است که دو هزار و پنجاه سال پیش بر سریلانکا پادشاهی می کرد (طبق محاسبات امرسون تنت، از سال 47 تا 42 پیش از میلاد). معروفترین پادشاه سریلانکا «راوانا» نام داشت. در اسناد ایران باستان، از دارچین محصول سریلانکا و صدور آن به ایران و خواص پزشکی اش نام برده شده است و همچنین یک استاد پزشکی سریلانکایی که در دوران ساسانیان در دانشگاه گندی شاپور (خوزستان) تدریس می کرد. ابن بطوطه گردشگر آفریقای شمالی که از سریلانکا دیدن کرده وضعیت جغرافیایی این جزیره و اینکه مردمش عمدتا بودایی و افرادی صنعتگر، نسّاج و درستکردار هستند نام برده و تولید شکر و پردرخت بودن آنجا را وصف کرده است.
سریلانکا که استعداد صنعتی آن زیاد است نخستین کشوری است که دارای نخست وزیر زن شده و بانو «سیریماوا باندرانایکه» 21 ژوئیه 1960 رئیس دولت این جزیره شد. سریلانکا یک رئیس جمهور زن هم داشته است. در جریان جنگ جهانی دوم، آبهای سریلانکا صحنه نبرد ژاپنی ها با متفقین بود. امپراتوری ژاپن که تا سریلانکا پیش آمده بود می خواست که انگلیسی ها را از این جزیره براند. جنگ داخلی این کشور پس از آنکه تامیل ها نتوانستند استقلال منطقه شمالی را که به هند نزدیکتر است به دست آورند از سال 1983 با تشکیل گروههای نظامی به نام ببرهای تامیل (در برابر واژه سینهال به معنای شیر اصیل) وارد مبارزه مسلحانه شده اند و محل سکونت خود را تامیل ایلام (وطن تامیل) می نامند.