سالروز جنگ بوئرها، جنگی که آغاز پایان امپراتوری انگلستان بود

«بوئر» در لغت به معنای کشاورز است که مهاجرین هلندی مستقر در آفریقای جنوبی را هم که عمدتا کشاورز بودند «بوئِر» خوانده اند. نیاکان این جماعت به دلیل کالونیست بودن (شاخه ای از مذهب پروتستان) ، فشارهای وارده را تحمل نکرده و از اروپا به آفریقای جنوبی مهاجرت کرده بودند که پس از تصرف منطقه کِیپ (دماغهِ امید نیک) توسط انگلستان به نقاط شرقی و شمالی رفته و دو جمهوری تازه برای خود ایجاد کرده بودند. در میان این مهاجران، گروهی کالونیست آلمانی و فرانسوی هم دیده می شدند.
این مهاجران قدیمی چون انگلیسی ها را همه جا در تعقیب خود دیده بودند سرانجام دست به مقاومت مسلحانه زده بودند. این مقاومت هنگامی در سطحی وسیع آغاز شد که انگلیسی ها جمهوری ترانسوال آنها را ضمیمه ایالت «کِیپ» کردند. جنگ از 16 دسامبر 1880 آغاز شد. در دور اول جنگ، انگلیسی ها شکست خوردند و فرمانده آنان ژنرال «کالی» نیز کشته شد. ویلیام گلدستون نخست وزیر وقت انگلستان که چنین دید و به واقعیت پی برد، از در سازش وارد شد و خود مختاری ترانسوال را بپذیرفت.
پس از کشف طلا در ترانسوال، هزاران انگلیسی برای کار در معادن وارد این منطقه شدند و شهر یوهانسبورگ یک روزه ساخته شد و ....
بوئرها که چنین دیدند بر کارگران غیر بومی و شرکت های انگلیسی استخراج طلا، مالیات سنگین بستند و تازه واردین را از شرکت در انتخابات و کسب مقام دولتی در آن منطقه محروم کردند. این وضعیت، باعث اعتراض معدنداران شد و به وزارت مستعمرات در لندن شکایت بردند. این وزارت به دولت محلی بوئرها اولتیماتوم داد که به آن توجه نشد.
به دستور لندن نیروی نظامی انگلستان مستقر در «کِیپ» وارد عمل شد و دور دوم جنگ از یازدهم اکتبر 1899 آغاز گردید ولی هر حمله نظامی انگلیسی ها به شکست انجامید. این بار بوئرها از شیوه جنگ گریلایی استفاده می کردند، لباس غیر نظامی می پوشیدند و از کمینگاه حمله می بردند. همچنین، این بار دولت های اروپایی متخاصم با انگلستان به ویژه آلمان به بوئر اسلحه برتر و آموزش نظامی می دادند، به گونه ای که تا آخرین ماههای این جنگ 29 ماهه از نیروی 250 هزار نفری انگلستان کار موثری برنیامد. انگلستان بهترین نظامیان و ژنرالهای خود از جمله ژنرال کیچنر، ژنرال کمپ، ککویچ و رابرتز را به جنگ بوئرها فرستاده بود. جنگ در 31 ماه 1902 با امضاد پیمان ورینیگینگ پایان یافت. دولت انگلستان طبق این پیمان 3 میلیون پاوند به بوئر ها داد، خود مختاری آنان را به رسمیت شناخت و قول داد که بعدا اجازه دهد جمهوری فدرال آفریقای جنوبی را تشکیل دهند و به این وعده های خود هم عمل کرد.
این جنگها اختلاف سفید و سیاه را در آفریقای جنوبی افزایش داد زیرا در طول جنگ، انگلیسی ها سعی کرده بودند از سیاهپوستان محلی بر ضد بوئرها استفاده کنند. سرانجام بوئرها (افریکانرها) با محروم کردن اکثریت سیاهپوست، حکومت اقلیت ایجاد کردند که تا آخرین دهه قرن بیستم ادامه داشت. دولت اقلیت سفید پوست چون نگران احتمال مداخله نظامی قدرت ها به سود سیاهان بود، سلاح پیشرفته از جمله بمب اتمی نیز برای خود تولید کرده بود و ....
نتایج دیگر این جنگها، روی کار آمدن حزب لیبرال در انگلستان، ایجاد جنبش مشت زنان در چین، روشن شدن مردم مستعمرات که افسانه قدرت نظامی انگلستان پوچ بوده و در برابر اراده مردم هیچ است و ایجاد جنبش های استقلال طلبی، و نیز گسترش احساسات ضد انگلیسی در اروپا شد که جزئیات اخبار مربوط به جنگهای بوئر را در روزنامه هایشان می خواندند.