پدر کاترین یک امیرزاده پروسی (آلمانی) بود و رئیس بخشی از شمال پروس (اینک واقع در لهستان). کاترین که در تاریخ روسیه از او به عنوان «کاترین بزرگ» نام می برند در پی یک کودتا که بر ضد شوهرش ـ پتر سوم صورت گرفت به سلطنت رسید، برنامه ها و کارهای پتر بزرگ را دنبال کرد و با تدابیر خود روسیه را وارد باشگاه قدرت های اروپایی ساخت. وی که از بستگان نزدیک شوهرش بود در روسیه نوعی «نظام وظیفه اجباری» برقرار کرد و در اجرای اندیشه های پتر بزرگ، نقشه توسعه روسیه را در جهات مختلف کشید ازجمله فرستادن مهاجر روس به قاره آمریکا (آلاسکا و کالیفرنیای شمالی)، تجزیه لهستان و گرفتن بخشی از آن برای روسیه، آغاز اجرای توسعه روسیه در منطقه دریای سیاه و تصرفِ خان نشین کریمه که به نام تاتارستان کوچک (قِرِم خانلِغی ـ قِرِم یورتی) از 1441 تا 1783 در دست تاتارهای مهاجر از دشت قبچاق بود. با عثمانی جنگ کرد و مولداوی و مناطقی از اطراف دریای سیاه را که در کنترل عثمانی (دولت استانبول) بود ضمیمه روسیه کرد و روسیه نو Novorossiya را ـ مناطقی که امروز در شرق، شمال شرقی و جنوب شرقی اوکراین واقع شده اند احیاء کرد و شهرهای Odessa، Kherson ، Dnipro ،Mykolaif (هر چهار شهر در اوکراین امروز) و بندر Sevastopol را ساخت. همچنین در زمان پادشاهی کاترین بود که روسیه در صدد توسعه به جنوب، جنوب شرقی و شرق (خارج از محدوده روسیه وقت) برآمد. نخستین درگیری روسیه با ایران بر سر گرجستان در زمان کاترین بزرگ روی داد. در آن زمان آغا محمدخان قاجار پادشاه ایران بود. این مقدمهِ کار بود و جانشینان کاترین، در قفقاز و بعدا منطقه فرارود (آسیای مرکزی) با منافع ایران درگیر شدند و در پی دو جنگ بزرگ در قفقاز و درگیری های دیگر در منطقه فرارود، دست ایران را پس از هزاران سال از این مناطق خود کوتاه ساختند.
کاترین که هفدهم نوامبر 1796 و پس از 67 سال عُمر و 34 سال سلطنت (تزار روسیه بودن) درگذشت در طول سلطنت خود از نظرات اندیشمندان و اصحاب تجربه ـ صرف نظر از داخلی و یا خارجی بودن آنان ـ برای اصلاح امور روسیه بهره می گرفت و در همین راستا با «وُلتِر» اندیشمند بنام فرانسه مکاتبه داشت. وی در عین حال می کوشید که بزرگان و ژنرال های روسیه با هم روابط بسیار دوستانه داشته باشند و در میان مقامات کشور اختلاف نباشد.
