سالروز برگزاری کنفرانس سال 1945 یالتا

به خواست و اشاره چرچیل، از شارل دوگل رهبر وقت فرانسویان برای شرکت در این مذاکرات دعوت نشده بود. در آن هنگام، کار آلمان پایان یافته تلقی می شد. واحدهای ارتش سرخ کمتر از سه ماه از تاریخ برگزاری کنفرانس یالتا، برلین را تصرف و به عُمر رایش سوم پایان دادند و هیتلر برای این که به اسارت کمونیست ها که همیشه با آنان دشمنی کرده بود نیافتد خودکشی کرد. در آگوست همین سال ، سه ماه و چند روز پس از سقوط برلین، امپراتوری ژاپن که طعم بسیار تلخ سلاح هسته ای آمریکا را چشیده بود تسلیم شد و جنگ در هردو جبهه پس از شش سال و بر جای گذاردن حدود 50 میلیون کشته و ویرانی های بسیار پایان یافت، ولی معارضه دو دولتی که به صورت دو اَبَرقدرت جهان ازمیان ویرانه های این جنگ سر برافراشته بودند تقریبا از همان لحظه خاموش شدن توپهای جنگ آغاز شد که والتر لیپمن (روزنامه نگار) عنوان «جنگ سرد» بر آن گذارد که این اصطلاح باقی مانده است.
این معارضه که 45 سال طول کشید جهان را وارد عصر تشکیل اتحادیه های نظامی، جنگهای منطقه ای و داخلی، کودتاها، براندازی ها و ... ناشی از آن ساخت.
هنوز سپیده دم پایان این معارضه فرساینده با کنار رفتن (پس از گرفتن چند تعهد از طرف مقابل) و بعدا فروپاشی یکی از دو حریف نمودار نشده بود که جهان خسته و کوفته با مسائل برخاسته از جولان یک ابر قدرت (جهانِ تَک قدرتی) در پهنه خود رو به رو شد که ادامه یافته و تروریسم (به گفته گِرهارد شرودر صدر اعظم سوسیال دمکرات وقت آلمان؛ جنگ غیر دولتی) یک نمونه آن و مبارز طلبی پاره ای از دولت های کوچکتر و منفرد و نیز فعالیت پیگیر جنبش هایی ازقبیل جنبش مبارزه با «جهانی شدن اقتصاد برپایه برنامه کشورهای صنعتی» نمونه دیگر آن است و به نظر می رسد که بعضی دولت های بزرگتر و منفرد هم درکمین به دست آوردن فرصت برای یارگیری نشسته اند تا به نوعی دیگر از موازنه قدرت دست یابند و شماری هم به سوی اَبَرقدرت شدن پیش می روند و روس ها در اندیشه احیاء روسیه پیشین. بنابراین، برقراری نظمی نوین در جهان ـ در آینده ای نه چندان دور قابل پیش بینی است و این نظم پایه منطق ریاضی خواهد داشت و اصطلاحا «رَشنال» خواهد بود؛ زیرا که شرایط جهانی توسعه تکنولوژیک و تکامل فکری بشر به دلیل تعمیم ابزار کسب معلومات و اطلاعات، آن را ایجاب می کند و بشر بی صبرانه درجستجوی چنین نظمی است و تا به دست آوردن آن قرار نخواهد داشت.
در مذاکرات یالتا که 12 فوریه 1945 پایان یافت، قرار شده بود که آلمان به چهار بخش تقسیم و هرقسمت به یک فاتح جنگ سپرده شود و این فاتحان عبارت بودند از شوروی، آمریکا، انگلستان و فرانسه. فرانسه بنا به ملاحظاتی به این فهرست اضافه شده بود.
کنفرانس تصمیم گرفته بود که نیروهای سه دولت بلافاصله پس از جنگ، ایران را ترک کنند، اروپای شرقی و سرزمین هایی که توسط ارتش سرخ از تصرف آلمان خارج شده اند در منطقه نفوذ شوروی قرار گیرند. یوگوسلاوی به دست تیتو فرمانده پارتیزان ها سپرده شود و چون کمونیست بود مورد موافقت استالین قرارگرفت. همچنین قرار شده بود که اتریش بعدا به صورت کشوری مستقل و بی طرف در آید. این کنفرانس نتوانست در باره یونان تصمیم بگیرد که پس از جنگ، نزاع شرق و غرب (معروف به جنگ سرد) از همین یونان آغاز شد.
استالین با اینکه در یالتا امضا داده بود که بلافاصله پس از جنگ نیروهای خود را از ایران خارج کند دیدیم که دست به تعلل و بهانه جویی زد و نزدیک بود این تعلل به تجزیه ایران منجر شود.
مرور زمان نشان داد که هرآنچه را که دولت مسکو در کنفرانس یالتا به دست آورده و درنتیجه، پس از جنگ جهانی دوم یکی از دو اَبَرقدرت جهان شده بود، گورباچف در اواخر دهه 1980 و یلتسین در طول دهه 1990 از دست دادند. شوروی در جنگ دوم جهانی بیش از 27 میلیون کشته داده بود و امتیازات به دست آورده در نشست یالتا و کنفرانس پتسدام خونبهای آنان و غرامتِ ویرانی وارده به آن اتحادیه سوسیالیستی بودند که گورباچف و یلتسین آنهارا برباد دادند. فروپاشی شوروی که بر جای روسیه تزاری نشسته بود بدون برگزاری رفراندم سراسری صورت گرفت و دلیلی است برای اعلام ابطال آن.
پوتین که پس از یلتسین قدرت را بدست گرفت، تا چند سال تنها می گفت که فروپاشی شوروی یک مصیبت و خلاف خواست مردم بود که به تدریج وارد عمل شده است و پیش بینی شده است که برای احیاء روسیه پیشین و نیز وادارکردن غرب به رعایت تعهدات کنفرانس یالتا و نیز وعده های دهه های 1980 و 1990 اقدام کند و هرگونه اقدام او و رهبر چین در خاوردور نظم دیگری را بر جهان حاکم خواهد ساخت.