بپاخیزی نوامبر 1973 دانشجویان و کارگران آتن

برخی، و عمدتا مشاوران سیاسی دولت های معیّن از فرصتی که تاثیر اخبار این بپاخیزی در افکار عمومی ایجاد کرده بود بهره گرفتند و به این رویداد؛ «سر آغاز موج تازه دمکراتیزاسیون در جهان» عنوان دادند و خواستند که ادامه یابد که به تدریج به صورت حربه ای سیاسی در دست آن چند دولت برای تهدید دولت های معارض قرار گرفت. گرچه دوران کودتا در آمریکای لاتین و افریقا تا حدّی پایان یافت، ولی تمرین دمکراسی بر پایه فرضیه های اندیشمندان همه قرون، آن طوز که باید عملی نشد و به جای شایستگان؛ آزمندان و «دست پزورده ها» را روی کار آورد و آنان را معتاد به «مقام» کرد.
انتخابات چند کشورِ اصطلاحا پیشرفته در دهه های اخیر نشان داد که در این کشورها هم اصول دمکراسی با همه تبلیغی که در دو قرن گذشته برایش شده است تحقّق نداشته و با بی اعتنایی رای دهندگان در کشورهای پُرجمعیت، به تمرین دمکراسی طبق فرضیه های آن، نمی توان امید داشت که شایستگان یک جامعه که نیّتی جز خدمت بی دریغ به جامعه خود نداشته باشند برای مدیریت یافت شوند و برای انتخاب شدن معرفی و توصیه گردند و رای دهندگان به مسئولیت خود توجه کنند. گسترش وسائل تبلیغ و سوء استفاده از این ابزارها برای قبولاندن افراد مورد نظر اصحاب منافع به تدریج مزید بر علت شده و همان فرضیه های کتابی را هم وارد راهی پُر از دست انداز ساخته است. نتیجه این شده است که اعضای آگاهتر جامعه نسبت به مشارکت در امری که می دانند ثمره مطلوب ندارد بی اعتنا شده اند و این بی اعتنایی به فرضیه های دمکراسی و نقض اصول آن، اندیشمندان را هم نگران ساخته و به چاره جویی واداشته تا طرحی نو برای تمرین دمکراسی و آموزش آن به رای دهندگان تهیه کنند که دارای کاربرد باشد. این اندیشمندان مشکلات داخلی جوامع بشری، جز در چند کشور کوچک، و مسائل بین المللی را نتیجه سوء استفاده از دمکراسی می دانند که در ظاهر واژه ای گیرا، دلچسب و نویدبخش است.
حکومت سرهنگها در یونان در پی کودتای 24 اپریل 1967 بر ضد دولت انتخابی کارامانلیس روی کار آمده بود و ریاست این دولت با سرهنک «جورج پاپادوپولوس» بود که با استبداد تمام حکومت می کرد. چون پادشاه یونان از حکومت سرهنگها حمایت نکرده بود، پس از مدتی، سرهنگها نظام حکومتی یونان را جمهوری اعلام کرده بودند.
در پی بپاخیزی دانشجویان و برخی کارگران آتن و سرکوب خونین آنان، یک دسته نظامی دیگر به رهبری ژنرال «جیزیکیس» با استفاده از نفرت افکار عمومی جهان از حکومت سرهنگهای یونانی، بر ضد آنان دست به کودتا زد و به آن حکومت پایان داد و پاپادوپولوس را بازداشت کرد.
این حکومت هم نتوانست بیش از چند ماه دوام آورد که 23 جولای 1974 کارامانلیس سیاستمدار معروف به یونان بازگشت. برکناری حکومت نظامیان سبب بازگشت سلطنت به یونان نشد و در مورد بازگشت پادشاه قرار شد رفراندم شود که در این همه پرسی؛ «سلطنت» رای نیاورد و جمهوری ادامه یافت. سلطنت یونان ساخته و پرداختهِ قدرت های اروپایی در نشست های خود در نیمه اول قرن 19 پس از طرد عثمانی ها از یونان بود. یونان در طول تاریخ خود ـ جز در زمان اسکندر مقدونی، پادشاهی نبود و پادشاه نداشت که قدرت های اروپایی یک شاهزاده آلمانی را پادشاه آن کرده بودند.
کارامانلیس پس از بازگشت به یونان، سرزمینی که اندیشه دمکراسی در آن زاده شده است، سرهنگهای کودتاگر را به دادگاه سپرد که در جریان محاکمه معلوم شد که پاپادوپولس 14 سال حقوق بگیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ــ سیا ــ بود و در دوران جنگ جهانی دوم هم به ارتش آلمان که یونان را اشغال کرده بود خدمت می کرد!. وی در دادگاه به اعدام محکوم شد که بعدا به او یک درجه تخفیف داده شد و در سال 1999 در 80 سالگی درگذشت. تظاهرات و زد و خوردهای خیابانی شهر آتن در نوامبر 1973