مشکلی که بشدت خانواده را تحت تاثیر خود قرار می دهد. تشنج چیست و چرا باید مراقب تشنج نوزاد باشیم. این اختلال از کجا آمده و چه تهدیدی را برای فرزند دلنبدمان به دنبال دارد. در بسیاری از موارد تشنج به مدت زمان محدودی از رشد کودک مرتبط بوده و بار رفع مشکل ناپدید می شود و در برخی موارد پایدار است. برای آگاهی از تشنج و ریشه یابی این مشکل توصیه می کنیم این مقاله را مطالعه نمایید.
علت تشنج در نوزادان چیست؟
تشنج در نوزادان ممکن است به دنبال ضربه و آسیب به سر، عفونت یا بیماری زمینه‌ای باشد. برخی از دلایل تشنج در نوزادان عبارت‌اند از:
عفونت ویروسی و باکتریایی
آنسفالیت ویروسی چیست؟
آنسفالیت ویروسی (التهاب بافت مغز) باعث التهاب و تشنج می‌شود. ویروس‌هایی مانند آنفولانزا می‌توانند باعث افزایش دمای بدن نوزاد شده و خطر تشنج نوزاد ناشی از تب را افزایش دهند. عفونت باکتریایی به‌ویژه باکتری‌های استرپتوکوک گروه B باعث التهاب پردههای مغز (مننژیت) می‌شوند و یکی از علل شایع تشنج در نوزادان هستند.
تشنج ناشی از تب در نوزادان چیست؟
تب یکی از علل تشنج نوزادی است که تقریباً در نوزادان و کودکان سنین 6 ماه تا 5 ساله بیشتر رخ می‌دهد. علائم تشنج ناشی از تب در نوزادان عبارت‌اند از: از دست دادن هوشیاریلرزش غیرقابل کنترل دست‌ها و پاهاچرخش چشم‌ها (به سمت بالا)انقباض و گرفتگی عضلات بازو و پاها
هیدروسفالی (به دنبال آسیب مغزی) چیست؟
هیدروسفالی یا تجمع مایع مغزی-نخاعی باعث فشار به مغز شده و ممکن است باعث تشنج نوزادی شود. هیدروسفالی ممکن است بدون دلیل در رحم رخ دهد. همچنین در صورت استفاده از فورسپس (ابزاری شبیه انبرک به بیرون کشیدن سر نوزاد کمک می‌کند) یا وکیوم (دستگاه ایجادکننده‌ی خلاء که برای کمک به خروج نوزاد از رحم استفاده می‌شود) حین زایمان ممکن است به سر نوزاد آسیب برسد و مایع مغزی-نخاعی در مغز تجمع پیدا کند.
علائم فلج مغزی چیست؟تشنج یکی از علائم شایع فلج مغزی است. درصورتی‌که نوزاد دچار فلج مغزی باشد کنترل عضلات برای او مشکل است. علت دقیق فلج مغزی مشخص نیست؛ بااین‌حال کمبود اکسیژن به‌عنوان یکی از علتهای بروز فلج مغزی و تشنج نوزاد شناخته شده است.
سایر علل تشنج در نوزادان عبارت‌اند از: صرع، افت قند خون، خونریزی و ضربه مغزی
تشنج در نوزادان معمولاً ناشی از عفونت و تب ناشی از آن یا نشانه‌ی آسیب‌های مغزی است.
انواع تشنج نوزادان شایع‌ترین انواع تشنج نوزادان عبارت‌اند از تشنج کلونیک، تشنج تونیک، تشنج میوکلونیک، تشنج اسپاسمیک (صرعی).
تشنج کلونیک چیست؟این نوع از تشنج نوزادان با حرکات مکرر در صورت، دست‌وپا و تنه مشخص می‌شود.
تشنج تونیک چیست؟این نوع از تشنج با حرکات غیرمعمول تنه، اندام‌ها و چرخش غیرعادی چشم‌ها ظاهر می‌شود.
تشنج میوکلونیک چیست؟ شامل انقباض‌های عضلانی در تنه، اندام‌ها، دیافراگم و صورت است. سرعت آن بسته به وسعت درگیری عضلات متفاوت است.
اسپاسم صرعی چیست؟این نوع تشنج در نوزادان نادر است و معمولاً عضلات تنه و اندام‌ها را درگیر می‌کند. این تشنج بیشتر در زمان بیدار شدن نوزاد رخ می‌دهد.
علائم تشنج در نوزادان علائم تشنج در نوزادان بسته به نوع تشنج متفاوت است. همان‌طورکه اشاره کردیم، تشنج نوزادان انواع مختلفی دارد و هرکدام علائم خاص خود را دارند: علائم
تشنج نامحسوس (Subtle
) چیست؟این نوع تشنج در دوران نوزادی شایع است و ازآن‌جا‌که علائم آن با حرکات روزمره و معمول نوزاد شباهت دارد، معمولاً تشخیص آن دشوار است. علائم تشنج نامحسوس عبارت‌اند از: حرکات کنترل‌نشده‌ی چشم‌هاچشمک زدن (پلک زدن سریع) یا خیره شدن به یک نقطه وقفه‌های طولانی تنفسی حرکات پاها (شبیه دوچرخه‌سواری) علائم
تشنج تونیک تونیک به معنای سفت شدن عضلات است. هنگامی‌که نوزاد دچار تشنج تونیک می‌شود، علائم زیر ممکن است اتفاق بیفتد: سفتی عضلات افتادگی یا چرخش سر به یک سمتحرکات غیرعادی در دست‌ها و پاهاچرخش چشم‌ها به یک طرف علائم
تشنج کلونیک کلونیک به معنای تکان خوردن غیرعادی است. تشنج کلونیک با حرکات غیرقابل کنترل و مکرر ظاهر می‌شود. نوزاد ممکن است حین تشنج کلونیک به صورت، بازوها، پاها و زبان خود چنگ بزند. علائم
تشنج تونیک-کلونیک همان‌طورکه از نام آن مشخص است، در این تشنج هر دو نوع تشنج تونیک و کلونیک هم‌زمان با هم رخ می‌دهد. یعنی هم‌زمان با انقباض و سفتی عضلات، حرکات تکراری و غیرعادی نیز شروع می‌شود.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص کودکان و اطفال کلیک کنید: ارتباط تلفنی با متخصص کودک و نوجوان ارتباط آنلاین با متخصص کودک و نوجوان
عوارض تشنج در نوزادانتشنج در نوزادان باید هرچه سریع‌تر درمان شود؛ چراکه عدم تشخیص و درمان به‌موقع تشنج باعث آسیب و مرگ سلول‌های مغزی می‌شود.
همچنین تشنج در نوزادان ممکن است بر عملکرد سلول‌های مغزی تأثیر منفی بگذارد. هر چقدر تشنج طولانی‌تر باشد، آسیب بیشتری به مغز نوزاد وارد می‌شود. عواملی که بر میزان آسیب مغزی اثر می‌گذارند بستگی به شدت، مدت‌زمان و علت تشنج و همچنین میزان درگیری مغز دارد.
آسیب مغزی ناشی از تشنج در نوزاد منجر به کاهش عملکرد شناختی و همچنین اختلالات ذهنی-رشدی و فلج مغزی می‌شود.
درمان تشنج نوزادان درمان تشنج نوزادان با توجه به‌علت زمینه‌ای آن ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، تشنج ناشی از مننژیت یا صرع درمان متفاوتی نیاز دارد. برخی نوزادان برای پیشگیری از عود مجدد تشنج نیاز به درمان و پیگیری طولانی مدت دارند.
درمان دارویی تشنج نوزادان چیست؟ درمان تشنج نوزادان طبق تشخیص پزشک با استفاده از داروهای ضدتشنج مانند فنی
توئین، فنوباربیتال و زونیساماید انجام می‌شود.
تاثیر کاهش دمای بدن در درمان تشنج نوزاداندرصورتیکه تشنج به علت کمبود اکسیژن باشد، پزشک ممکن است درمان هیپوترمی (کاهش دمای بدن) را شروع کند. در این روش برای پیشگیری از آسیب مغزی در نوزاد دمای بدن نوزاد را کاهش میدهند. توجه کنید که کاهش دمای بدن تنها باید زیر نظر پزشک و در بیمارستان مجهز انجام شود؛ چراکه کاهش بیش‌ازحد دمای بدن نوزاد خطر مرگ را به‌همراه دارد.
در صورت مشاهده‌ی علائم تنفسی در نوزاد، کبود شدن یا طول کشیدن علائم بیش از 5 دقیقه فوراً با مرکز اورژانس 115 تماس بگیرید یا به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید.
اقدامات اولیه در تشنج نوزادان در هنگام تشنج نوزاد هرگونه اشیاء تیز یا اجسام سخت را از نوزاد دور کنید. پس از ایمن کردن محیط نوزاد، او را به یک طرف (یک پهلو) بچرخانید تا ترشحات احتمالی از دهان خارج شده و مانع از خفگی نوزاد شود.سعی نکنید جلوی حرکات دهانی نوزاد مانند گاز گرفتن را بگیرید؛ این کار باعث آسیب بیشتر به سر می‌شود. در صورت مشاهده‌ی علائم تنفسی در نوزاد، کبود شدن یا طول کشیدن علائم بیش از 5 دقیقه فوراً با مرکز اورژانس 115 تماس بگیرید یا به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید.
جمع بندی
تشنج در نوزادان می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به سیستم اعصاب مرکزی شود. درصورت مشاهده‌ی تشنج، نوزاد را به پهلو بخوابانید و اجسام خطرناک را از او دور کنید. اگر نوزاد در طی تشنج دچار کبودی یا رنگ‌پریدگی صورت شد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. اگر علائم تشنج پس از یکی دو دقیقه برطرف شد نیاز به تماس با اورژانس نیست؛ اما برای جلوگیری از حمله‌های احتمالی بعدی، در اسرع
