خوردگی و خسارت های ناشی از آن بر اقتصاد کشورها


مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه و 12 ثانیه
مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه و 12 ثانیه
برای اکثر مردم کلمه خوردگی یادآور زنگزدگی میباشد که پدیدهای نامطلوب میباشد.
خوردگی و خسارت های ناشی از آن بر اقتصاد کشورها
زنگزدگی کلمه ای است که به خوردگی آهن اطلاق میشود، در حالی که خوردگی پدیده ای است که تقریبا دامنگیر تمام فلزات است. از بین رفتن غیرفلزات را غالبا فساد و یا تخریب می نامند. اگرچه آهن اولین فلزی نیست که توسط انسان مورد استفاده قرار گرفت، ولی مطمئنا بیشترین کاربرد را در بین سایر فلزات به خود اختصاص داده است و بر همین اساس باید گفت اولین مسائل خوردگی که انسان با آن مواجه بوده، در ارتباط با این فلز بوده است. بنابراین جای تعجب نیست که در مورد آهن کلمه زنگزدگی و خوردگی مترادف باشند. پلینی فیلسوف بزرگ یونانی که در سالهای 79ـ23 میلادی زیسته است، طی یک نامه مطالبی درباره ادوات جنگی ساخته شده از آهن و زنگزدگی آن، برای امپراطور معاصر خودش که حاکم بزرگترین تمدن بشری در آن روزگار بود، نوشت. اگر چه برای بعضی از اقوام، زنگار آهن و خورده شدن سلاحها، یک مزیت و امری مقدس به شمار میرفته است. زراندود کردن نیز برای جلوگیری از خوردگی اشیاء فولادی به کار برده شده است. ولی بعدها پی برده شد که نوعی عملیات حرارتی با ایجاد یک فیلم نازک محافظ، از خوردگی جلوگیری میکند. این مهارتها و ابداعات توانست، اسلحهسازی قدیمی را به یک کار هنری زیبا تبدیل نماید. رومی های باستان باید با زنگزدگی آهن آشنا بوده باشند، چرا که بر پایه این حقیقت است که پلینی از خود میپرسد؛ چرا آهن راحتتر از بقیه فلزات زنگ میزند. خوردگی پدیدهای مخرب است که مشکلات عدیدهای برای انسان ایجاد مینماید. این اثرات نامطلوب را میتوان، در تخریب ساختمانها، پلها، تأسیسات بندری و شهری و از همه مهمتر در واحدهای صنعتی مشاهده نمود و به گفته یکی از دانشمندان خوردگی هزینه جامعه را افزایش میدهد. به طور کلی خوردگی به سه طریق زیر میتواند موجب افزایش هزینه های یک جامعه شود
الف: باعث خسارتهای مالی مستقیم می شود، برای مثال: مؤسسه Batel خسارت سالیانه ناشی از خوردگی را در ایالات متحده آمریکا در سال 1980 را حدود 70 بیلیون دلار تخمین زده است
ب: باعث به هدر رفتن و ضایع شدن منابع طبیعی میشود. بررسی های انجام شده در کشور انگلستان نشان میدهد که در هر 90 ثانیه، یک تن فولاد به زنگار آهن تبدیل میشود. بجز هدر رفتن فولاد، انرژی مورد نیاز برای تولید یک تن فولاد از سنگ آهن معادل انرژی مصرفی 3 ماهه یک خانوار متوسط می باشد.
ج: مسئله خوردگی سبب سلب آسایش و راحتی بشر و حتی باعث مرگ و میر انسانها می شود. برای مثال، میتوان فرو ریختن سقف یک سالن استخر سرپوشیده در سال 1985 در سوئیس که فقط 3 سال از ساخت آن میگذشت را نام برد که منجر به مرگ 12 تن و مجروح شدن تعدادی دیگر شد. این حادثه به علت خوردگی از نوع SCC در میله های ساخته شده از فولاد ضد زنگ که سقف 200 تنی بتنی استخر را به حالت تعلیق نگه داشته بود، در اثر وجود یون کلر در فضای سالن، اتفاق افتاد.
تعریف خوردگی
اغلب تصور ما این است که خوردگی فقط دامنگیر فلزات است ولی با توجه به تعاریف زیر میتوان آن را در مورد غیرفلزاتی مانند؛ سرامیکها، پلاستیکها، لاستیکها و چوب نیز به کار برد.
الف) انهدام و زوال یک ماده در اثر واکنش با محیط اطرافش را خوردگی مینامند.
ب) از بین رفتن مواد در اثر عواملی که صددرصد مکانیکی نیستند.
ج) عکس متالورژی استخراجی. تعاریف اول و دوم کلیتر هستند و منظور ما از خوردگی در این کتاب بیشتر تعاریف الف و ب میباشد.
پس از این بررسی معلوم شد که خسارات ناشی از خوردگی بر اساس فهرست بهاء سال 1971 انگلستان که بر اقتصاد ملی آن کشور تحمیل گردید، رقمی در حدود 1365 میلیون پوند است و این 3/5 درصد تولید ناخالص ملی میباشد. حدود یک چهارم مبلغ فوق میتواند با رعایت دقیق اصول و تکنیکهای حفاظت، کاسته شود. جالب آنکه در بررسی فوق خسارات مالی در بخش کشاورزی نادیده گرفته شده است، موضوع خسارات در بخش کشاورزی بعداً در سال 1981 توسط انستیتو علوم و تکنولوژی دانشگاه منچستر، ارزیابی شد و معلوم شد که خسارات ناشی از خوردگی در این بخش از صنعت سالیانه 600 میلیون پوند بوده که نصف این مبلغ با به کار بستن اصول حفاظت و کنترل خوردگی قابل صرفه جویی است.
هزینه یا خسارات ناشی از خوردگی فقط محدود به تعویض یک قطعه نشده بلکه خورده شدن و تعویض خود عوارض دیگری در پی دارد که به طور غیرمستقیم موجبات افزایش هزینه ها و خسارات را فراهم میکنند. این عوارض تحت عنوان خسارتهای غیرمستقیم شناخته شده و ممکن است به یکی از دلائل زیر باشد:
از سرویس خارج شدن یک خط انتقال نیروی 400 KV به علت تخریب ناشی از خوردگی بر اساس فهرست بهاء سال 1977 انگلستان، روزانه 5000 پوند بر اقتصاد این کشور خسارت وارد میکند. قیمت یک لوله کوچک خورده شده در کارخانجات مواد شیمیایی شاید از چند پوند تجاوز نکند، ولی وقفه ای که به خاطر تعویض این لوله چند پوندی در تولید ایجاد می شود، میتواند در هر ساعت هزاران پوند، ضرر و زیان به بار آورد.
ب: بالا رفتن، هزینه های تعمیر و نگهداری
انتخاب مواد مناسب و سیستم حفاظت صحیح باعث طولانیتر شدن عمر قطعات و مصنوعات و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری میشود. با وجود اینکه روش اخیر ممکن است هزینه های اولیه بالایی داشته باشند، ولی در نهایت مقرون به صرفه تر از روشهای دیگر خواهد بود.
پ: کاهش کیفیت محصولات در اثر آلودگی ناشی از خوردگی ماشین آلات خط تولید.
به طور کلی صنایع شیمیایی، نفت و پتروشیمی در ارتباط با مسائل خوردگی آگاهتر از سایرین و حتی در این مورد هوشیارتر از صنایع داروسازی میباشند. این امر به دلیل آشنایی بیشتر این صنایع با مواد خورنده مثل اسیدها و مصرف آنها و اطلاعات از چگونگی حمل و نقل و انبار کردن این مواد میباشد و به همین علت صنایع مذکور تمایل زیادی به طراحی فوق مطمئن دارند. در تحقیقات به عمل آمده معلوم شد که کمتر از 10 درصد کارخانجات داروسازی فقط یک متخصص خوردگی را در استخدام دارند و مابقی آنها تنها به استخدام یک مهندس تعمیر و نگهداری اکتفا کردهاند، صنایعی که تأکید زیادی بر کیفیت محصولات خود دارند، متحمل هزینه های بسیار زیادتر از آنچه لازمه جلوگیری از خوردگی است میشوند. تعدادی از کارخانجات صنایع غذایی که با تنوع زیادی از مسائل خوردگی روبه رو هستند به دلیل نداشتن تجربه کافی برای رفع مشکلات خوردگی، متحمل هزینه های تعمیر و نگهداری هنگفتی میشوند.
ت: خسارات ناشی از به هدر رفتن سوخت و انرژی در اثر نشت بخار، سوخت، آب و یا هوای فشرده از لوله های انتقال خورده شده آنها.
در ایالات متحده آمریکا در سال 1981 گزارش کمیسیون انرژی اتمی مبنی بر به هدر رفتن قسمت اعظم بخار تولید شده به علت انهدام و تخریب لوله های فولاد ضد زنگ خنک کننده ها در یک راکتور PWR به عنوان یک مسأله جدی در کنگره آمریکا مطرح شد. هزینه تعمیر و نگهداری این سیستمها بالغ بر 6 میلیارد دلار می باشد.
ث: هزینه و کار زائد فراوان به خاطر لزوم فعالیت بیشتر در ارتباط با ساخت و انبارداری و حمل و نقل انبوهی از قطعات یدکی.
یک کارخانه نسبتا متوسط در انگلستان که عقیده داشت مشکلی در ارتباط با خوردگی ندارد، وقتی به دقت به این مسأله توجه کرد، هزینه سالیانه ناشی از خوردگی خود را 43000 پوند برآورد کرد، این شرکت با کنترل بیشتر و انجام امور حمل و نقل و انبارداری توانست به میزان 10000 پوند از مبلغ فوق را صرفه جویی نماید. اگر یک مدیر به طور اساسی و بنیادی نسبت به منتهی درجه سوددهی علاقمند باشد، هیچ گاه نمیتواند مسأله خوردگی را نادیده بگیرد. با توجه به گزارش فوق و اعداد و ارقام ذکر شده در مورد خسارات ناشی از خوردگی، مطالب بسیار مهمی که باید بدان اشاره نمود این است که ارزیابی دقیق اقتصادی در مورد هزینه های حاصل از خوردگی به علت وسعت دامنه آن، کار بسیار پیچیده و مشکلی است. مثلا در کشور انگلستان معلوم شده است که فقط تعداد معدودی از صنایع و شرکتها قادر به ارزیابی و تشخیص خسارت های خوردگی می باشند، به طوری که اغلب شرکتها و صنایع توانایی ارائه آمار و ارقام گزارش شده در مورد هزینه ها و خسارات خوردگی، به علت عدم آگاهی مسئولین مربوطه به مراتب پائینتر از ارقام واقعی است. این در حالی است که اغلب کشور های جهان اصلا آماری در مورد خسارات خوردگی منتشر نمی کنند. از جمله این کشورها میتوان کشور خودمان ایران را نام برد. در کشورهایی که به علم خوردگی توجه چندانی نمی شود خسارات ناشی از آن چندین برابر بیشتر از کشورهای دیگر است. حال اگر در کل کشورهای جهان خسارات ناشی از خوردگی را در نظر آوریم متوجه رقم حیرت آور آن خواهیم شد. توجه به علم خوردگی و روشهای پیشگیری از آن میتواند به میزان قابل ملاحظهای خسارات را کاهش دهد که در این صورت شاهد تأثیر شگرف آن بر اقتصاد دنیا خواهیم بود. خلاصه این که وجود چنین مخارجی، لزوم توجه و عنایت بیشتر به علم خوردگی و صرف اندکی از هزینه های یاد شده برای جلوگیری از صدمات و خسارات بیشتر را توجیه می نماید.
منبع: کتاب خوردگی (سید رضی)

دسته : محیط زیست

خوردگی و خسارت های ناشی از آن بر اقتصاد کشورها
5.0 (2)


میشه مطلب کاملتری بذارید. ممنون میشم

1402/01/08 5 · Reply


مطلب خوب و کامل

1401/01/17 5 · Reply



طرح زندگی خوب

درباره ما

طرح زندگی خوب، پرتال جامعی است که در اکثر حوزه های مرتبط با کیفیت زندگی، به ارائه خدمات آنلاین و تولید محتوی می پردازد. هدف این سامانه، ایجاد فرصت های بهبود در کیفیت زندگی فارسی زبانان بویژه ایرانیان عزیز می باشد.

عضویت در خبرنامه
عضویت

کلیه حقوق وبسایت glp.ir متعلق به تیم طرح زندگی خوب است.