تارخ: چون صدایم با شجریان همخوانی نداشت خواننده شدم
1402/05/20مروری بر صحبت های امین تارخ درباره همکاری با علی حاتمی و محمدرضا شجریان در فیلم دلشادگان به بهانه تولدش | تارخ: چون صدایم با شجریان همخوانی نداشت خواننده شدم.
فیلم دلشادگان اتفاقی ویژه در کارنامه امین تارخ است. در این فیلم دومین همکاری متوالی او با علی حاتمی است اما نقشی که در این فیلم بازی می کند مهمتر است. او در نقش خواننده جوانی به نام «طاهر» که قرار است صدای استاد آواز ایران محمدرضا شجریان باشد با شرایط تصویری اش بازی می کند. به مناسبت تولد امین تارخ در 20 مرداد مروری داریم بر یکی از مصاحبه های این بازیگر درباره بازی در سریال دلشدگان و همکاری با علی حاتمی و محمدرضا شجریان.
به گزارش طرح زندگی، «جاریان شجریان» عنوان مستندی است که با محوریت زندگی استاد محمدرضا شجریان در دست تولید بود. امین تارخ در بخشی از این مستند از همکاری با علی حاتمی و تعاملی که با محمدرضا شجریان در این فیلم داشت حرف های جالبی زد. تهیه کننده مستند شجریان به مناسبت تولد امین تارخ بخش هایی از این گفت و گو را در اختیار پی ام آپ قرار داده است که در ادامه می خوانید. حکایت حضور در عزیزان | از ابتدا برای بازی در نقش فیلم محبوب انتخاب شدم. داستان حضورم مثل بازی در فیلم مادر بود. علی حاتمی می خواست از موسیقی و تاریخ موسیقی ایران در دلشادگان تقدیر و تجلیل کند و نقش طاهر به من پیشنهاد شد. حاتمی معتقد بود هر یک از نوازندگان فیلم دلشدگان نماد شخصیتی در تاریخ موسیقی بودند. من قبل از استاد شجریان وارد گروه محبوب شدم. حاتمی اصرار داشت که آقای شجریان حضور داشته باشد. اما به هر حال تست هایی انجام شد و در نهایت با آقای شجریان به همکاری رسیدند. علی حاتمی و استاد شجریان تاکید کردند که هیچ هماهنگی بین صدای خواننده و بازیگر وجود ندارد. یعنی بازیگر نباید لب بخواند تا فضای خاصی از سینما را به یاد نیاورد که برای فیلم خوب نیست. درس خصوصی شجریان برای تاریخ. | به پیشنهاد علی حاتمی، آقای شجریان جلسه ای ترتیب داد تا با من به عنوان بازیگر در مورد آواز و آواز آن عزیز گفتگو کنیم. در این جلسه در مورد خوانندگی و حس خوانندگی صحبت کردیم که به اندازه کلاس خوانندگی جالب بود. البته آن توضیحات و توضیحات در مورد نحوه آواز خواندن خیلی به من کمک کرد، اما نمی شد از آنها در فیلم استفاده کرد. زمانی که این فیلم اکران شد، برخی از منتقدان و تماشاگران معتقد بودند که تارخ قادر به خواندن سنکرو نیست. اگرچه هیچ کس آن را نمی دانست، این عدم همگام سازی صدا آگاهانه و انتخاب شده بود. در واقع هم علی حاتمی و هم استاد شجریان بر این موضوع اصرار داشتند. علی حاتمی نسخه ای از تصنیف های آماده شده را برایم فرستاد تا با آن ها آشنا شوم. البته تا الان نمی دانستم که قرار است صدای خواننده با این بازیگر هماهنگ نباشد.
اولین دیدار تارخ و شجریان | قبل از فیلم دلشدگان سعادت، نه می شناختم و نه با استاد شجریان دوست بودم. در واقع اولین آشنایی ما به همان ملاقات درباره فیلم برمی گردد. یکی از جنبه های آشنایی ما حضور بود که قبلا امکان پذیر نبود. اما استاد شجریان از منظر حرفه ای رشد و شکوفایی سینما را دنبال می کند. اطلاعات خوبی از سینما داشتند. در مورد من، آنها سابقه حرفه ای روی آثار و فیلم های من داشتند. وقتی شنیدم آقای شجریان قبول کرده است که از آهنگ ها و تصنیف های فیلم با صدای ایشان استفاده کنم، طبیعتا برایم خوشایند بود. در این نیم قرن بازیگری یکی از افتخارات من همکاری با استاد شجریان بود. استاد شجریان چند تصنیف در کوه های دربند خوانده بود. این موضوع برای من جذابیت عجیبی داشت. ضبط تصنیف در کوه های دربند ایده خود آقای شجریان بود. با این حال او کوهی از اعتماد به نفس بود. قطعا در این موضوع الهام گرفته شده است. چون ممکن است خواننده وقتی بخواهد نتواند بخواند. غافل از انتخاب تصنیف | من اصلا در جریان انتخاب شعر و تصنیف و نحوه تولید آنها نبودم و البته نتوانستم کمکی بکنم. اما می‌دانم که علی حاتمی اصرار داشت که برخی از تصنیف‌ها از شعرهای خودش باشد. مخصوصا تصنیف های عزیزان. دور از انتظار نبود چون علی حاتمی شاعر سینماست. هم حاتمی و هم استاد شجریان در مورد استفاده از اشعار حافظ تفاهم داشتند. جنبه های یک هنرمند موزیکال بودن در فیلم چندان مورد بررسی قرار نگرفت. وقتی فهمیدیم طاهر خواننده است و گروه در حال ضبط آن صفحه موسیقی هستند. شخصیت طاهر هم یک شخصیت بود و اصراری برای نشان دادن کیفیت خاصی در خوانندگی وجود نداشت. حتی عاشق شدن طاهر برای او به عنوان خواننده و خواننده امتیاز و برتری نبود و در سطح یک شخصیت بود. آقای حاتمی بعد از ساخت و اکران فیلم به من گفت که چقدر خوش شانس بودیم که به آقای شجریان رسیدیم و چه خوب که از صدای جدید و ناآشنا گذشتیم. نقش خواننده را تکرار نکنید. | تنها یک بار در فیلم دلشدگان نقش یک خواننده را بازی کردم و بعد از آن هم چنین نقشی به من پیشنهاد نشد. عاشقان و حتی فیلم مادر پر از خاطره بود. کار با علی حاتمی مثل شرکت در سرودن قصیده یا کتاب شعر بود. این عبارات آنقدر ریتم و آهنگ داشت که شبیه دیالوگ های روزمره نبود، اما مفاهیم به درستی به مخاطب منتقل می شد. گویی همه دارند شعری می گویند و هرکسی در این دفتر شعر جایگاه و نقش خود را دارد.
