سرگذشت دریانورد بخت برگشته هلندی که در ایران برده شد!
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه و 35 ثانیه زی سان: یوهان اشترویس، دریانورد بخت برگشته هلندی در عصر حکومت شاه سلیمان صفوی (اسفند ۱۰۲۶ ۸ مرداد ۱۰۷۳ خورشیدی/ فوریه ۱۶۴۸ ۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴ میلادی) به عنوان برده وارد ایران می شود.
او ماجرایی خواندنی از تلاش ارباب اش برای تغییر مذهب او به اسلام از مسیحیت را نقل می کند که در آن از دو زن برای راضی کردن او نقش آفرینی می کنند به گزارش رویکرد نو، یوهان اشترویس در ۱۶۲۸ م / ۱۰۳۸-۱۰۳۷ ق یا ۱۶۲۹ م / ۱۰۳۹-۱۰۳۸ ق در روستایی به نام رومر در نزدیکی آمستردام هلند متولد شد. او از همان ابتدای جوانی برای فرار از رفتار های سخت گیرانه پدرش از خانه فرار و در کشتی کمپانی هند شرقی مشغول به کار شد. او پس از چند مرحله گشت و گذار در شرق آسیا، مدیترانه، اروپا و شمال آفریقا، از بد روزگار در جریان سکونت در روسیه تزاری، با شورش قزاق ها مواجه شد. او و همراهانش برای فرار از دست شورشیان از آستراخان فرار و رهسپار ایران شدند که در میانه راه از سوی تاتار ها به اسارت در آمدند. تاتار ها اشترویس را به بازرگان ایرانی به نام حاجی محمد صالح فروختند. این بازرگان نیز در سال ۱۶۷۰ این دریانورد هلندی را به عنوان برده به تاجر ثروتمند دیگری به نام حاجی بایران علی از اهالی دربند می فروشد. اشترویس در جریان اقامت در ایران اطلاعات ارزشمندی را از ایران آن دوران (عصر شاه سلیمان صفوی) ارائه می دهد. گزارش هایش در مورد خودکشی، قتل، اعدام، روسپی گری، دزید، راهزنی و رباخواری و... تصویری گویا از مسائل ایران آن دوران به خصوص در شهر های شماخی و دربند است. البته اشتروس توصیفی جالب و خواندنی را از شمال تا جنوب ایران -از اردبیل تا گمبرون (بندرعباس) - ارائه می دهد. نکته قابل توجه روایت های این هلندی بخت برگشته این است که او به عنوان برده در ایران حضور داشته و هیچ گونه فرصتی برای ارتباط با اصحاب قدرت نداشته است. روایت او تصویری واقعی از بطن جامعه ایران حدود ۴۰۰ سال قبل است.
در ادامه روایت تلاش ارباب اول خود با استفاده از دو زن برای راضی کردن او برای گروییدن به دین اسلام را می خوانید: وقتی به ایروان رسیدم و به خانه اربابم محمد رفتم. به دستور او مرا با دو زنجیر بستند، زیرا می ترسید که به قلمرو تُرک ها بروم... اربابم که با وعده های خوشایند مدام اصرار می کرد دین مسیحیت را ترک کنم گفت اگر ختنه شوی دو تن از زیباترین زنان کشورم را برای ازدواج به تو می دهم بدون تفکر، جدی با این پیشنهاد مخالفت کردم و از او خواستم سرم را از تنم جدا کند ولی مرا وادار نکند، دست به کاری بزنم که وجدانم نتواند آن را تحمل کند. اما قانع نشد و مصرانه گفت چند جریب زمین باغ و برده به تو می دهم. ولی تمام آنچه گمان می کرد مرا قانع می کند تا دین آنها را بپذیرم باعث نشد کمترین امیدی به او بدهم. هرچند هیچ سخن خشونت آمیزی بر زبان نیاورد و سکوت کرد، اما کمی بعد، دو دختر زیبا برایم فرستاد دختر ها که یک برده روسی سخنانشان را ترجمه میکرد پس از سلامی دوستانه و گفتگویی بیهوده کارشان را شروع و خودشان را زنان من معرفی کردند، سپس برای وسوسه کردن من و تأثیرگذاری بیشتر خواسته های خود از صد نیرنگ خلاف عفت استفاده کردند. اما به آن ها گفتم به این کار ها پایان دهید و مرا بیشتر عذاب ندهید، زیرا انکار قوانین دین مسیحیت که بر اساس آن، چند همسری ممنوع است برخلاف وجدان است. من زن و دو بچه دارم و هرچند در دورترین بخش جهان قرار دارم، اما تا زمانی که همسرم زنده است، نمی توانم با زن دیگری زدواج کنم و عشقم را نادیده بگیرم.
