آموزش و پرورش از نگاه ماریا مونتسوری فیلسوف و روانشناس ایتالیایی

پژوهشهای او عمدتا درباره آموزش و پرورش است و به همین لحاظ لقب «کارشناس بزرگ تعلیم و تربیت قرن 20» به دست آورده است.
وی تحقیقات خود در زمینه روانشناسی و آموزش و پرورش را در گوشه و کنار جهان به انجام رسانده و محدود به تجربه در یک و یا دو کشور نیست. تالیفات مهم او عبارتند از: «روش تدریس»، «انسان سازی»، «کارخانه آدم سازی»، «از بدن تا مغز»، «تاتیر محیط» و....
دکتر ماریا در تالیفات خود ثابت کرده است که «آموزش و پرورش» یک علم است که مانند علوم تجربی دیگر قواعد و اصول دارد و بنابر این امر تدریس یک حرفه است و آموزگار به موازات تجربه باید خود، دائما بیاموزد. هدف ماریا از «کارخانه آدم سازی» همانا مدرسه است که انسان های نسل بعد را پرورش می دهد و می سازد و از این جهت مسئولیتی بسیار بزرگ و حساس بر دوش دارد.
به نظر ماریا، مشکلات و ضعف های کشورها ناشی از نقص آموزش و پرورش آنهاست که نتوانسته اند انسان کامل و دست کم قابل قبول به بار آورند. وی می گوید: جامعه ای که مدارس و آموزگاران خوب داشته باشد عاری از جرم و جنایت و کارهای مغایر اخلاقیات و در صدر آنها دروغ و ریا و تزویر است.
«ماریا» ثابت کرده است که کودک و نوجوان از محیط و به ویژه کودکان و نوجوانان دیگر می آموزد، بنا براین برای داشتن جامعه ای خوب و منزه در فردا ، باید نه تنها محیط زندگی و معاشران خوب و اطمینان بخش برای کودک و نوجوان تهیه کرد، بلکه مربیان واقعی و آزموده برایش آماده ساخت و مهارت و دلسوزی این مربیان است که می تواند تاثیر محیط را در نوجوان کاهش دهد.
به نوشته دکتر ماریا ، بدون داشتن مدرسه و آموزگار خوب نمی توان انتظار داشت که یک جامعه بتواند به دمکراسی جامع و واقعی دست یابد و از آزادی و حقوق استفاده مطلوب ببرد و یا خودکفا گردد. ماریا رسانه ها ـ از روزنامه تا کتاب و فیلم سینمایی ـ را آموزشگران عمومی خوانده که به بزرگسالان جامعه می آموزند، بنابراین مسئولیتی خطیر برعهده دارند.
او در کتاب «ازبدن تا مغز» اهمیت غذا، آب، خواب، تفریح و ... را برشمرده و تاکید بر آن دارد که در مدارس باید ضمن آموزش اهمیت این موارد، به نوجوان و جوان گفته شود که چگونه شغل و خانواده خود را انتخاب کند تا به دشواری نیافتد و برای جامعه مفید باشد. طبق اندرز ماریا؛ کوچکترین غفلت وسهل انگاری در انتخاب شریک زندگی (شوهر و یا زن) و یا شغل برابر است با ناکامی و احساس اندوه و اشتباه در سراسر عُمر و در موارد بسیار، راه جبران هم ندارد. تصویر ماریا بر اسکناس های 1000 لیری ایتالیا (پیش از تبدیل به «یورو» شدن) نشان از جایگاه این روانشناس بزرگ دارد.