هانری ماسه چکیده سخنرانی پروفسور «هانری ماسه» شرق شناس بنام فرانسوی درپاریس درباره ایران و ایرانیان که 31 آگوست 1930 و هفته یکم سپتامبر آن سال در نشریات انتشار یافته بود از این قرار است: ایرانِ امروز تنها بخشی از ایرانزمین است و تاجیکان، بلوچها، پشتونها (پاتانها)، کُردها، کشمیریها و بسیاری از ساکنان قفقاز و روسیه جنوبی که در خارج از مرزهای امروز ایران قرار گرفته اند ایرانی تبار هستند و همه آنان آرین و از خویشاوندان اقوام اروپایی اند.
مشکل ایران این بوده است که بر سر چهار راه مهاجرت ها قرار گرفته و از نیمه قرن هفتم تا اواخر سده پانزدهم میلادی (ازپایان کار ساسانیان تا صفویه) گرفتار اختلاط نژادی شده ولی ایرانیان با خصلت های ویژه ای که دارند همه مهاجران را در خود ذوب و حل کرده و زبان و فرهنگ ایرانی تا به امروز محفوظ مانده است. زبانهای آلتائیک (تُرکیک) با غزنویان و سلجوقیان در قرن یازدهم میلادی و بعدا مغولان وارد ایران شده است. ایرانیان، در برابر حمله اسکندر و هزار سال پس از او، عرب، ایستادگی یکپارچه نکردند زیرا که دولت های هخامنشی و ساسانی در دهه های آخر کار خود گرفتار سوء مدیریت، اختلاف و نبرد شاهزادگان و بزرگان برسر قدرت و فساد اداری و تبعیض شده و مردم از آن وضعیت و افزایش روزافزون فاصله طبقاتی حاصله از آن خرسند نبودند و در جستجو و خواهان «تغییر وضعیت» بودند. خلفای عباسی را ایرانیان روی کار آوردند و همیشه تحت نفوذ فرهنگی و اداری ایرانیان بودند. مهاجهان برخاسته از دشت گبی و اطراف آن، تنها در زمان «فاتح» اول بر ایران حکومت کردند و از زمان جانشین فاتح (حکمران دوم)، حکومت عملا دوباره در دست ایرانیان قرارگرفت و ایرانیان از این اقوام خشن(مغول و ...)؛ شاعر و هنرمند ساختند. مشکلات ایرانیان از زمانی آغاز شد که دولت عثمانی قدرت گرفت و اروپا را تهدید کرد و اروپائیان برای به زنجیر کردن آن دولت؛ با نظر توسل متوجه ایران شدند و با چشیدن طعم استعمار مشرق زمین به تدریج به مداخله و بسط نفوذ پرداختند. سیاست قدرت های اروپایی وقت و بویژه در دوران قاجاریه ایجاب می کرد که دولتمردانی در ایران برسر کار باشند که شایستگی نداشته، احساس وطندوستی و مردم خواهی آنان ضعیف، و نیز نفوذ پذیر باشند. دودمان صفویه را گرجستانی هایی که با چاپلوسی وارد دربار اصفهان شده و به مقام رسیده بودند به اضمحلال کشانیدند. بیشتر آنان از بستگان بانوان درباری بودند. در تمامی دوران قرون وسطی، با وجود تضعیف اقتدار حکومتی؛ درخشش ادبیات، دانش و هنر ایرانی نشان می دهد که استعداد و ذوق و وسعت اندیشه ایرانیان به قوت خود باقی مانده و برای پیشرفت هرچه بیشتر نیاز به وحدت فرهنگی اقوام ایرانی و تقویت و تشویق این استعداد دارند.
