ارائه طرح هواپیما توسط آندری توپولف در زندان

مهندس توپولف متولّد دهم نوامبر 1888 از دهه سوم عُمر به ساخت هواپیمای غیرنظامی دست زده بود. وی اواخر دهه 1930 از انگلستان و آلمان دیدن کرد و در بازگشت به روسیه چندبار از ناسیونالیسم روس سخن به میان آورد که به گوش استالین رسید. استالین توپولف را به اتهام ناسیونال سوسیالیست (هم ـ عقیده هیتلر و موسولینی) شدن به زندان افکند. استالین گُرجی بود و نمی خواست که ناسیونالیسم روس زنده شود و اورا از اریکه قدرت به زیر بکشد. به علاوه، وی از جوانی، «جهان وطنی» را تبلیغ می کرد.
توپولف در سال 1940 به مجازات زندان محکوم شد و تا 1944 محبوس بود. با وجود این، تعرّض آلمان به روسیه را حدس زده بود که زود و یا دیر آغاز می شد. بنابراین، در زندان ـ داوطلبانه و بدون کمک دولت، طرح یک بمب افکن سنگین که دولت های دیگر فاقد آن بودند تهیه کرد و 26 ماه می 1941 به دولت داد و این هواپیما ظرف مدتی کمتر از یک سال ساخته شد و 29 ژانویه 1942 بپرواز درآمد. بمب افکنهای سابق باید طبق محاسبات ریاضی، بمب های خودرا پیش از رسیدن به هدف رها می ساختند و بمب ها بر پایه فرمول سهمی (ریاضیات ـ با در نظر گرفتن ارتفاع، سرعت، وزن بمب و شرایط جوّی) مسیر خودرا می پیمودند که برپایه اختراع توپولف، و با شیرجه رفتن بمب افکن، نیاز به آن کار نبود.
تعرض آلمان به روسیه از تابستان 1941 آغاز شده بود که بمب افکن طرح مهندس توپولف به نام «تی یو ـ 2» کمک بزرگی به ارتش شوروی بود و نوع بعدی آن بمب افکن «تی یو ـ 4» بود.
توپولف که در 1955 از او اعاده حیثیت شد در سمت رئیس انستیتوی هوانوردی شوروی طرّاح نخستین جت غیر نظامی سوپرسونیک (مافوق سرعت صوت) جهان به نام «تی یو ـ 144» است که به دست پسرش ساخته شد که سرعتش 2400 کیلومتر در ساعت است. بمب افکن «تی یو ـ 95» ساخت توپولف قادر به دورزدن کره زمین بدون سوختگیری است.
پس از انگلستان، توپولف سازنده دومین جت مسافربر جهان بود که در سال 1955 بپرواز درآمد. توپولف همچنین سازنده اولین جت مسافربر دوطبقه جهان به نام «تی یو ـ 114» و مشابه جمبو جت ها است. «تی یو ـ 154» که در ایران پیرامون آن سر و صدا شده است ازجمله جت های ساخت توپولف است که چهارم اکتبر 1968 بپرواز درآمد و از نهم فوریه 1972 به حمل مسافر پرداخته و در ارتش های چند کشور از جمله چین نیروبری می کند. تاکنون یکهزار و 15 فروند از این نوع (مدل 154) ساخته شده که سه موتوره [مشابه بوئینگ 727] با سرعت ساعتی 975 کیلومتر بوده و در 17 شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار گرفته است. از لحاظ حمل مسافر در رتبه ششم قراردارد، قادر به فرودآمدن در فرودگاههای خاکی و مناطق یخبندان [مثلا قطب شمال] است، می تواند 5 هزار و 280 کیلومتر ـ بدون تجدید سوخت پرواز کند و دارای چندین مدل (ای، بی، ای ـ بی، ای ـ بی 2، اس و ام) است که مدل «ام ـ 100» آن در سال 1994 وارد بازار شده است. به علاوه، شرکت سازنده آن، توپولف ـ 155 و توپولف ـ 156 را هم ساخته است که جدیدتر هستند. هر توپولف تازه ساز به 45 میلیون دلار فروخته شده است که در مقایسه با هواپیماهای مشابه ساخت غرب (بهای متوسط 125 میلیون دلار) ارزانتر اند. جمع سوانح توپولف ـ 154 از 1972 تاکنون 37 مورد و به مراتب کمتر از بوئینگ 737 بوده است که این نوع هواپیمای ساخت آمریکا از سال 1972 بیش از 68 سانحه داشته که یکی از سوانح اخیر آن مربوط به خط هوایی ایر ایندیا است که 21 می 2010 در جنوب هند به زمین برخورد کرد و بیش 150 تن کشته شدند و پیش از آن هواپیمای شرکت اتیوپی بود که در نزدیکی بیروت سقوط کرد.