تک فرزند است و از خانواده سادات می باشد.اکنون استاد بزرگ شطرنج می باشد. ورودش به این ورزش اتفاقی بود و به اصرار یکی از دوستانش به کلاس شطرنج رفت اما خیلی زود مجذوب این رشته شد . سارا خادم الشریعه در مسابقات جهانی شطرنج روسیه گل کاشت و توانست در مجموع بازی ها برنده ۹۵ هزار دلار جایزه شود!
ساراخادم الشریعه شطرنج باز ایرانی
کسب یک مدال طلا و دو نقره از رقابتهای قهرمانی جهان سریع و برقآسای بزرگسالان،افتخار تازه اوست.نابغه شطرنج ایران در رقابتهای بخش سریع و برقآسا به دو عنوان نایبقهرمانی رسید و در مجموع این دو بخش صاحب مدال طلا شد.این دختر تاریخساز درحال حاضر با صید سه مدال طلا از رویداد معتبر ۲۰۱۸ روسیه در جایگاه نوزدهم ردهبندی شطرنج زنان جهان قرار گرفته است.اتفاقی که برای نخستینبار است در شطرنج ایران رخ میدهد.در ادامه گفتوگوی اختصاصی ما را با او میخوانید.
مصاحبه با ساراخادم الشریعه
خانم خادمالشریعه شما در یک بازه زمانی دچار افت شدید. فکرش را میکردید که بعد از گذراندن این روزها، بازگشت شکوهمندانهای داشته باشید؟
بههرحال تزلزل در زندگی هر ورزشکاری همیشه وجود دارد.اینطور نیست که بتوانی دائم در اوج باشی.خب طبیعی است که این اتفاق هم برای من بیفتد.من چند ماهی را افت داشتم، اما خدا را شکر توانستم خیلی زود آن را پشت سر بگذارم.از خردادماه در هر مسابقهای که شرکت کردم عملکرد خوبی داشتم.در مسابقات فکری در جمع ۲۰ نفر برتر قرار گرفتم.همین افزایش ریتینگی که داشتم خیلی روحیهام را عوض کرد.من تا پیش از این نتوانسته بودم جز ۲۰ نفر اول باشم.
خوشبختانه روند روبهرشدم در تمرینات بهگونهای بود که نزدیک مسابقات جهانیدیگر به اطمینان رسیده بودم که میتوانم موفق باشم؛اما واقعا فکرش را نمیکردم که بتوانم مدال بگیرم،چون بههرحال رقابتهای جهانی در هر رشتهای بالاترین سطح را دارد.
بهویژه اینکه در رشته شطرنج به این صورت است که جوایز دلاری بالایی برایآن در نظر گرفته میشود. همین موضوع باعث میشود تا بهترین شطرنج بازاندنیا در آن شرکت کنند و شانس خود را برای رسیدن به این جایزه امتحان کنند.البته این را هم بگویم که از نظر من کسب نتیجه خوب، گرفتن مدال نیست.
در ورزش واقعا هیچچیز قابل پیشبینی نیست.من دو سال پیش هم برای اولینبار در همین مسابقات شرکت کرده و چهارم شده بودم.پیشبینی خودم این بود که در جمع شش نفر اول قرار بگیرم.برای اینکه بتوانی مدال جهانی بگیری باید خیلی اتفاقها بیفتد؛مثلا اینکه همهچیز در مسابقه خوب پیش برود و آن روز واقعا روزت باشد.شاید فکرش را میکردم که در یک بخش مدال بگیرم، اما برایم دور از تصور بود که در هر دو بخش روی سکو بروم.
گفتگو با ساراخادم الشریعه
کدامیک از مدالهایی که گرفتی به دلت نشست؟
مدال مجموعی که گرفتم هم به دلم نشست و هم از لحاظ اعتبار خیلی ارزشمند بود.در بخش آقایان مگنوس کارلسن از فرانسه که سالهاست قهرمان بلامنازعمردان در شطرنج دنیاست اول شد و در بخش بانوان هم این افتخار نصیب من شد.اینکه خودت را همسطح چنین بزرگانی ببینی واقعا غرورانگیز است.
شما شطرنجبازانی را در این مسابقات شکست دادید که همه از بزرگان این رشته در دنیا هستند و کارنامه افتخاراتشان پر است از عناوین جهانی. پیروزی برابر این نفرات چه حسی در شما ایجاد کرد؟
من با شش قهرمان جهان در هر دو بخش مسابقات بازی کردم و توانستم آنها را شکست بدهم.الکساندرا کاستینوک که از بچگی برایم الگو بود.با موزیچوک قبلا هم بازی کرده بودم که نتیجه آن مساوی شده بود.مصاف با جوونجو از جمله مسابقاتی بود که بسیار خوشحالم کرد.او درحالحاضر قهرمان بانوان جهان است.اینکه توانستم این ستاره حال حاضر شطرنج جهان را شکست دهم بیشتراز همه مسابقههایی که دادم برایم خیلی لذتبخش بود.من قبلا با این شطرنجباز چینی بازی کرده بودم که نتیجه خوبی نگرفتم.یک بار بردمش، اما در مجموع از او عقب بودم.ساراخادم الشریعه نابغه شطرنج ایران
واکنش رقبا به عملکردتان چطور بود؟
خیلی خوب بود. شطرنجبازان واقعا جزء ورزشکاران خوب و مهربان دنیا هستند.همه با روی گشاده به سمتم میآمدند و تبریک میگفتند.
علیرضا فیروزجاه، نماینده ایران در بخش مردان بود که باوجود سنوسال اندکش (۱۵ سال) او هم واقعا در این مسابقات درخشید. نظرتان درباره او چیست؟
علیرضا واقعا در این رقابتها درخشید. او در بخش نیمهسریع ششم شد.من و علیرضا در روز اول مسابقات بعد از دور ششم هر دو در صدر جدول قرار گرفتیم کهاین اتفاق بزرگی بود که برای شطرنج ایران رقم خورد.در این مسابقات همه از علیرضا بهعنوان قهرمان آینده شطرنج جهان اسم میبردند.حتی یکی از شطرنجبازان نامدار دنیا گفته بود که من اصلا از نتایج علیرضا سورپرایز نشدم.انتظار این را داشتم که از این پس در حد یک فوق ستاره ظاهر شود.علیرضا فیروزجاه
بدون شک همه از شما بهعنوان یکی از چهره ماندگار ورزش ایران اسم میبرند. بههرحال مدالهایی را در رده جوانان و بزرگسالان به دست آوردید که هیچکس حتی در بخش مردان هم موفق به کسب آن نشده است. دوست دارید مسئولان ورزش کشور چطور از این حرکت شما قدردانی کنند؟
خواسته من هم مثل بقیه شطرنجبازان ایران است. ما توقع زیادی نداریم.ما دلمان میخواهد که به این رشته هم نگاه ویژه داشته باشند.ما هم مثل بقیه ورزشکاران داریم زحمت میکشیم و با کمترین امکانات مقام میآوریم.اصلیترین دغدغه ما نداشتن مربی است.
فدراسیون بهدلیل اینکه بودجه محدودی دارد، نمیتواند مربی خارجی را بهطور تماموقت برای تیم ملی بیاورد و مجبور است بهطور مقطعی از آنها استفاده کند. ما نمیتوانیم در سال هفتهای یک بار از مربی خارجی درس بگیریم. شرایط ما بهقدری بغرنج است که یک مربی در یک مدتزمان کوتاه تیمهای ملی بانوان و آقایان را با هم درس میدهد.
سطح تیم ملی مردان بهگونهای است که باید خودشان یک مربی سطح بالای جداگانه داشته باشند. البته درباره تیم ملی بانوان اینطور نیست که مربی سطح بالایی داشته باشیم. خود من برای اینکه بتوانم پیشرفت کنم در تمام این مدت از یک مربی فرانسوی درس میگرفتم و دورادور با او کار میکردم. البته این مربی در بعضی از مسابقات خارجی همراهم میآمد.
انتظار سارا خادم الشریعه از فدراسیون شطرنج
درآمدی هم که از فدراسیون ندارید.
نه متأسفانه، درآمد ما تنها از جوایزی است که از همین رقابتهای جهانی به دست میآوریم که آن هم خرج مربیهای خارجیمان میشود. اکثر شطرنجبازان خودشان از جیب خودشان برای مربی خرج میکنند. ما هیچ منبع درآمدی نداریم این موضوع خیلی ناراحتکننده است. یک سال در مسابقات شرکت میکنیم و جایزه میگیریم، اما یک سال دستمان خالی است و هیچ جایزهای نصیبمان نمیشود.
سارا خادمالشریعه در بوندسلیگای آلمان غوغا کرد
اردشیر احمدى، همسر «سارا خادمالشریعه» با انتشار این عکس نوشت: امروز سارا در بوندسلیگای آلمان غوغا کرد. پیروزی مقابل کاستینیوک(قهرمان اسبق بانوان) نه تنها پیروزی مهمی بود بلکه باعث قهرمانی تیم هامبورگ در این لیگ حرفهای شد. تبریک به سارا و تیم هامبورگتوضیح: سارا در حال حاضر در لیگ آلمان و لیگ چین بازی میکند و در لیگ ایران حضور ندارد.
سارا خادم الشریعه و مهاحرت به اسپانیا
او چندی پیش بهعنوان نماینده ایران در رقابتهای شطرنج آلماتی قزاقستان حاضر شد و در میان بهت مسئولان شطرنج، با برداشتن روسری در همه دورهای این تورنمنت حاضر شد. از همان روز نخست که او چنین کرد، شایعه شد که دیگر قرار نیست به ایران برگردد و میخواهد به کشور دیگری مهاجرت کند. چند روز بعد، رسانههای اسپانیایی خبر دادند که برترین دختر شطرنجباز ایران راهی اسپانیا شده؛ ولی اسم شهری را که او و همسرش قرار شده در آنجا ساکن شوند مطرح نکردند.یکی، دو روز بعد هم سارا با انتشار متنی در صفحه اینستاگرامش، مهاجرتش از ایران را تأیید کرد؛ ولی شایعه پناهندگیاش را تکذیب کرد. او گفت که مهاجرتش سیاسی نیست و تصمیمی خانوادگی بوده و همچنین عنوان کرد که حتما یک روز به ایران برمیگردد. بااینحال از همان زمان تا به الان دیگر خبری از فعالیتهای سارا خادمالشریعه نبود تا اینکه روز گذشته، عکس او روی جلد روزنامه مطرح «الپائیس» اسپانیا رفت. سارا در گفتوگوی به نسبت بلندی که با این روزنامه اسپانیایی داشته، برای اولین بار بعد از مهاجرتش از ایران صحبت کرده و درباره دلیلش برای مهاجرت، انتخاب اسپانیا، ادامه دوران حرفهایاش، زندگی زنان در ایران و البته آینده ایران حرف زده است.سارا ابتدا درباره مهاجرتش از ایران میگوید: «اگر بخواهم به بهترین شکل احساس کنونیام را توضیح دهم، باید بگویم حس مبهمی دارم. راستش قبل از تولد پسرم، هرگز به مهاجرت فکر نکرده بودیم. بهواسطه شطرنج، من سفرهای زیادی کرده بودم. واقعیت این است که در خاورمیانه ثباتی وجود ندارد و خیلی از مردم یک پلن B در سر دارند تا اگر شرایط خوب پیش نرفت، مهاجرت کنند. من هرگز از این بابت نگرانی نداشتم؛ چون با توجه به اینکه ورزشکار حرفهای بودم، میدانستم که هرگز مشکلی برای دریافت ویزا نخواهم داشت. باوجوداین وقتی پسرم سام به دنیا آمد، همهچیز تغییر کرد. رفتهرفته موافق این نظریه شدم که باید جایی زندگی کنیم که سام بتواند بدون نگرانی و مسائلی از این قبیل بیرون برود و بازی کند. اینطور شد که با درنظرگرفتن شرایط سام، به نظرم اسپانیا بهترین گزینه بود. خوشحالی او خوشحالی ما است. از طرفی، شخصیت مردم اسپانیا هم شبیه به ایرانیها است. آنها بسیار خونگرم هستند و همه با ما با مهربانی رفتار میکنند».
آیا سارا بعد از مهاجرت نگران افراد نزدیکش در ایران است؟
خودش میگوید: «امیدوارم برایشان مشکلی پیش نیاید؛ چون اگر قرار باشد کسی درباره اقدام من توضیح بدهد، آن شخص خودم هستم؛ چون چنین تصمیمی را بهتنهایی گرفتم». سارا خادمالشریعه در شرایطی با برداشتن روسری در رقابتهای آلماتی حضور پیدا کرد که کمی قبل از آن یکی، دو ورزشکار ایرانی هم چنین کرده بودند؛ ولی آنها بعدا گفتند که آن اقدامشان سهوی بوده و مشکلی با حجاب نداشتهاند. سارا، ولی در گفتوگوی اخیرش درباره برداشتن حجابش در رقابتهای قزاقستان میگوید: «اینجا دیگر میخواهم با خودم روراست باشم. قبل از بازیهای جهانی، به هر تورنمنتی که میرفتم، فقط جلوی دوربین حجاب میگذاشتم؛ چون نماینده ایران بودم. احساس خوبی نداشتم و تصمیم گرفتم به این شرایط پایان بدهم».سارا در زمره شطرنجبازان پرافتخار ایران است. او از رقابتهای زیر ۱۲ سال گرفته تا همین حالا که ۲۵ساله است کلی عنوان و مدال دارد. خودش از خاطراتی میگوید که بعد از سفر به چین درحالیکه هنوز ۱۲ سالش نبوده، مدالآوری کرده است. «وقتی به مدرسهام در تهران برگشتم، معلمم به جای اینکه به من تبریک بگوید گفت به جای این همه وقت گذاشتن برای شطرنج، زمانت را صرف ریاضی و چیزهای بهدردبخور کن. هیچگونه مهربانی با من نداشت؛ ولی من تصمیم درستی گرفتم و به شطرنج ادامه دادم».قبل از اینکه مهاجرت سارا به اسپانیا شکل بگیرد، او در یک برهه قریب به یک سال از تیم ملی شطرنج ایران خداحافظی کرد. آن زمان هم شایعاتی درباره مهاجرت و پناهندگی او به گوش رسید؛ ولی سارا در ایران ماند. از طرفی او مدتی هم به خاطر دفاع از علیرضا فیروزجا، نابغه استثنائی شطرنج ایران، سختی کشید. او در یک ویدئو از تصمیم علیرضا که بهواسطه مسابقهندادن با شطرنجبازان اسرائیلی مجبور به مهاجرت به همراه خانوادهاش شد دفاع کرد. البته مسابقهندادن با رقبای اسرائیلی فقط برای علیرضا نبود و سایر شطرنجبازان ایرانی هم چنین موردی را تجربه کردهاند. سارا هم در پاسخ به این سؤال که میخواهد با اسرائیلیها مسابقه دهد یا خیر محافظهکار میشود: «ببینید، وقتی قرار است با رقیبی از اسرائیل روبهرو شویم، چه بازی کنیم چه نکنیم برایمان مشکلساز میشود. پاسخدادن به این سؤال هم دقیقا شبیه به همان شرایط است. هر جوابی بدهم، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. خوب ترجیح میدهم پاسخی به این سؤال ندهم».بااینحال او درباره علیرضا فیروزجا و حمایتی که از او داشته کمی حرف میزند و میگوید: «من از او حمایت کردم و فکر میکنم نتایجی که او بعد از مهاجرتش به فرانسه گرفته نشان میدهد کار درستی انجام داده است». شایعات قدیمی همچنان پابرجا هستند. اینکه سارا بعد از حمایت از علیرضا فیروزجا تنبیه شده است. موردی که در پاسخش میگوید: «اینکه میگویند به خاطر چنین موضوعی تنبیه شدم کمی زیادهروی است؛ ولی بههرحال دوست نداشتند من چنین حرفهایی بزنم».سارا درحالی ماجرای علیرضا را عنوان میکند که همین روزنامه «الپائیس» در ادامه مطلبش نوشته که این شطرنجباز را نگذاشتند در تورنمنتهای مهم شرکت کند و برای چند وقتی هم پاسپورتش ضبط شده بود. سارا خادمالشریعه در ادامه درباره تصمیم به خداحافظیاش از تیم ملی شطرنج ایران که مربوط به سه سال قبل است هم حرف زده است. آن زمان سارا گفته بود تصمیمش به دلیل مشکلداشتن با مسئولان فدراسیون شطرنج است؛ ولی در گفتگو با این روزنامه اسپانیایی گفته به دلیل شلیک به هواپیمای اوکراینی در ایران تصمیم گرفت از تیم ملی شطرنج ایران خداحافظی کند. «وقتی آن اتفاق افتاد قلب همه مردم ایران ازجمله من شکست. آن موقع تصمیم گرفتم به همین دلیل از تیم ملی ایران خداحافظی کنم و تا مدتی اصلا شطرنج بازی نکنم».خادمالشریعه درباره ادامه دوران حرفهایاش در شطرنج هم میگوید کار را از همین اسپانیا ادامه میدهد؛ ولی میگوید میخواهد همچنان با پرچم ایران مسابقه دهد. «به بازیکردن با پرچم ایران ادامه میدهم. هدف کوتاهمدتم این است که بین ۱۰ شطرنج باز برتر دنیا قرار بگیرم (او درحال حاضر در رده هفدهم است)».سارا تقریبا در انتهای مصاحبهاش هم از شرایط جوانان و زنان ایران حرف زده است: «خیلی از ایرانیها به دلیل آشنایی با فضای مجازی میتوانند ببیند که در بقیه کشورهای دنیا چه ارزشی برای حقوق بشر قائل هستند». سارا درباره تناقض موجود در جامعه ایران هم حرف میزند؛ اینکه ۶۰ درصد دانشجویان ایرانی زن هستند؛ ولی در سوی مقابل فقط ۱۶ صندلی از ۲۹۰ صندلی نمایندگان مجلس به زنان اختصاص یافته است. «متأسفانه تعدادی از مسئولان تصور میکنند زنان قادر به اداره امور سیاسی و مواردی اینچنینی نیستند».سارا درباره نقش دولت در برآوردهکردن خواسته جوانان هم میگوید: «وقتی جوانان هر کشوری در دنیا برای داشتن زندگی بهتر مبارزه کنند، دولتها باید تغییراتی به وجود بیاورند تا آنها زندگی بهتری داشته باشند». خادمالشریعه درباره اینکه فکر میکند ایران ۱۰ سال آینده چه شکلی است هم میگوید: «فکر میکنم دنیا تمایل به بهترشدن دارد. ایران هم استثنا نیست. ما در زمینههای زیادی پیشرفت داشتهایم: حقوق بشر، محیط زیست و بقیه موارد».سارا از اینکه اسم ایران هرجای دنیا سرتیتر اخبار شده به خاطر مسائل سیاسی است، شاکی هم شده و میگوید: «وقتی در اخبار و مسائل دیگر درباره ایران حرف زده میشود، درباره مسائل سیاسی است؛ ولی بدونتردید پارس یکی از قدیمیترین و غنیترین فرهنگهای دنیا را دارند. در طول قرنها، دانشمندان زیادی در بهبود شرایط بشری از همین سرزمین ایفای نقش کردند. در ادبیات و بهویژه در شعر هم شرایط به همین گونه است. بهطورکلی در هنر، وضعیت درخشان است. در سینما، ما کیارستمی، فرهادی و بسیاری دیگر را داریم که کلی جایزه بردهاند. البته همسر من هم کارگردان است و من هم در این عرصه بهعنوان یک تازهکار استارت زدهام. دوست دارم اطلاعات بیشتری از این دنیای جدید داشته باشم».