علاوه بر سوخت، "خون" دیگری در رگهای آن جریان دارد که آن روغن است. روغن مسئول عملکرد یکنواخت تمام قسمت های موتور، مقاومت در برابر خوردگی آنها و تعدادی از پارامترهای دیگر است.
این روزها تقلب در بازار لوازم یدکی و روانکارهای خودرو به یکی از معضلات بزرگ نه تنها خریداران و بلکه تعمیرکاران تبدیل شده است. علاوه بر تقلب، قیمت ها نیز افزایش یافته است که همین موضوع سبب می شود صاحبان خودرو در فواصل زمانی بیشتری نسبت به تعویض قطعات و روانکارها اقدام کنند. افرادی که روغن تقلبی به خودروهایشان آسیب زده معتقدند، این روغن ها سبب یاتاقان زدن موتور خودرو آن ها شده و خسارت میلیونی روی دستشان گذاشته است.
روغن موتور پس از بنزین، دومین ماده پرمصرف و حیاتی خودرو بوده و از طرف دیگر نیز از جمله اقلام مصرفی است که حاشیه سود بسیار زیادی برای متقلبان دارد. همین دو عامل سبب شده در بازار حجم روغن های تقلبی بیشتر از نمونه های اصلی باشد.
علیرضا نیک آئین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران در خصوص قیمت و تقلبی بودن روغن موتورها در بازار گفت: «متاسفانه چهار شرکت اصلی روغن‌ساز 70 درصد قیمت‌ها را تغییر دادند و بسیار راحت قیمت‌ها تثبیت شد. در حال حاضر روغن‌موتور با 70 درصد قیمت بالاتر نسبت به گذشته به فروش می‌رسد که این کار منجر شد تا شمار روغن موتورهای تقلبی در بازار مخصوصا در نمونه‌های خارجی به 2 برابر برسد. مشکلات زیادی نیز برای تعمیرکاران در نتیجه همین کار به وجود آمده چرا که صاحب خودرو ممکن است نمونه تقلبی را بخرند و پس از تعویض روغن موتور، پیشرانه خودرو با مشکل مواجه شود. در نهایت هیچ کس جوابگو نیست و نمی‌توان سراغ فروشنده روغن رفت ضمن این که مالک نیز زیر بار هیچ حرفی نمی‌رود. این موارد به دادگاه‌ها و بخش‌های کارشناسی می‌رود و با صرف مدت زمان زیاد در نهایت باید به این نکته پی برد که روغن دارای مشکل بوده است.»
نحوه تشخیص روغن موتور اصل از تقلبی به چه صورت است؟
متاسفانه تشخیص روغن موتورهای تقلبی بسیار دشوار است اما برای پی بردن به تقلبی بودن باید به نمونه ای از روغن دسترسی داشت. بسته‌بندی‌ها و چاپ‌های امروز به شدت نزدیک به نمونه‌های اصلی است و دستگاه‌های پیشرفته‌ای در این زمینه وارد کشور شده است. پیش از این مکانیک‌ها می‌توانستند نمونه تقلبی را از اصلی تشخیص دهند اما در حال حاضر این کار بسیار دشوار شده است. اما راههای کمکی محدودی نظیر تست کاغذ و تست تبریدی ویسکوزیته برای تشخیص کیفیت روغن وجود دارد که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.»
تست کاغذ
باید مقدار کمی روغن بردارید و آن را روی یک ورقه سفید تمیز بریزید. پس از کج کردن کاغذ، ماده به سمت پایین جریان می یابد. اگر یک علامت تیره از مایع شیشه ای می بینید - از استفاده چنین روان کننده ای خودداری کنید. افزودنی های تقلبی، کیفیت کالا و عملکرد سوخت انتخاب شده را خراب می کنند.
تست تبریدی ویسکوزیته
این راه یکی از موثرترین و در عین حا پیچیده ترین روش ها برای تشخیص یک محصول تقلبی است. زیرا برای انجماد
روغن موتور باید دمای 20- درجه سانتیگراد را فراهم کرد. چیزی که در تابستان در منطقه ای که هیچ واحد تبریدی در آن وجود ندارد، راحت نیست. در روغن تقلبی رسوب خاصی پس از یخ زدایی در ظرف روغن باقی می ماند، در حالی که روغن "اصلی" تمیز و یکنواخت باقی می ماند. با این حال، مکانیک های حرفه ای خودرو معتقدند این روش برای کلاس روغن 10W30 روش قابل اطمینانی نیست. روان کننده هایی با ویسکوزیته کمتر عملاً بدون تغییر عمل می کنند.
رئیس اتحادیه تعمیرکاران در خصوص وضعیت
روغن گیربکس در بازار اظهار کرد: «مابقی روانکارها از جمله
روغن گیربکس نیز دچار افزایش قیمت شده‌اند. بخش اعظمی از
روغن گیربکس به صورت وارداتی است و به عنوان مثال ممکن است چهار لیتر از یک روغن بیش از یک میلیون تومان قیمت داشته باشد.
در این نوع روغن‌ها می‌توان گفت تقلب 10 برابر بیشتر از روغن موتور صورت می‌پذیرد. در این رابطه با بازرسی اتاق اصناف هماهنگی انجام داده‌ایم تا از ورود نمونه‌های تقلبی جلوگیری شود.» عرضه روغن‌های تقلبی با شگردهایی مختلفی صورت می‌گیرد که عمدتا فروشندگان تک فروشی یا تعمیرگاه‌های تعویض روغن متوجه تقلبی بودن برخی از گالن‌های روغن نمی شوند. افراد متقلب گالن‌های تقلبی را که دارای هالوگرام نیز هستند را در کارتن‌های شش عددی جاسازی می‌کنند؛ در واقع از هر شش عدد گالن روغن تعداد سه یا چهار گالن آن تقلبی و مابقی اصلی هستند.
قطعات ایرانی بخرید
وی در مورد خریداری قطعات و لوازم یدکی خودرو به ذکر نکاتی پرداخت و گفت: «پیشنهاد می‌شود که قطعات ایرانی بر روی خودروها نصب شود چرا که از لحاظ بحث گارانتی شرایط مشخصی دارند و امکان پیگیری وجود دارد. قطعات خارجی که وارد بازار شده و شکل و شمایل آنها مشابه نمونه‌های اصلی است از نظر ما همگی رد هستند. نمی‌توان گفت تمام قطعات خارجی تقلبی هستند اما این نکته را می‌توان درباره بخش اعظمی از آنها اعلام کرد. هنوز موجودی بازار از قبل در انبارها وجود دارد اما بخش عمده‌ای از قطعات خارجی در این زمینه تقلبی هستند.»
